Οι ειδικοί λένε ότι τα παιδιά σήμερα μπορεί να έχουν εξάρτηση από οθόνες και ακόμη και συμπτώματα στέρησης. Τα καλά νέα είναι ότι οι γονείς μπορούν να το αντιμετωπίσουν σχετικά γρήγορα. Για να το καταφέρουν αυτό, είναι σημαντικό οι γονείς να συνεχίσουν να δίνουν προσοχή στη συμπεριφορά των παιδιών γύρω από τις οθόνες.
Διαβάστε επίσης: Παιδιά: Πώς επηρεάζουν τη συμπεριφορά τους οι οθόνες;
Οι ειδικοί λένε πως, παρόλο που δεν έχουν γίνει ακόμη αντιληπτές πλήρως οι μακροπρόθεσμες επιπτώσεις αυτής της νέας ψηφιακής πραγματικότητας, τα διαθέσιμα δεδομένα δείχνουν ξεκάθαρα μια διαβρωτική επίδραση στην ψυχική υγεία και ευημερία των παιδιών μας.
Ο μέσος Αμερικανός έφηβος περνά σχεδόν πέντε ώρες την ημέρα στα social media, σύμφωνα με δημοσκόπηση της Gallup το 2023. Και μια μελέτη, που έχει δημοσιευτεί στο επιστημονικό περιοδικό Jama Pediatrics, δείχνει ότι ο συνεχής έλεγχος social media στην πρώιμη εφηβεία μπορεί να αλλάξει την ευαισθησία του εγκεφάλου σε ανταμοιβές και τιμωρίες.
Φυσικά, και μικρότερα παιδιά χρησιμοποιούν οθόνες. Μια πρόσφατη έρευνα του Pew Research Center βρήκε ότι η πλειοψηφία των γονιών λέει ότι τα παιδιά 5-7 και 2-4 ετών χρησιμοποιούν smartphones.
Ωστόσο, πρόσφατη έρευνα στο JAMA δείχνει ότι ο εθισμός στην οθόνη μπορεί να είναι πιο σημαντικός από τον συνολικό χρόνο οθόνης. Ένας βασικός λόγος είναι ότι όσοι νιώθουν «εξαρτημένοι» από τις συσκευές διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο για προβλήματα ψυχικής υγείας.
Τι είναι ο εθισμός στην οθόνη;
Αν το παιδί σας επιλέγει τακτικά την οθόνη αντί για live εμπειρίες και φαίνεται πως δεν μπορεί να το αποτρέψει, είναι λογικό να θεωρηθεί «εθισμένο στην οθόνη», αναφέρουν οι ερευνητές.
Οι οθόνες περιλαμβάνουν smartphones, τάμπλετ, υπολογιστές και τηλεοράσεις. Ο εθισμός μπορεί να προκύψει λόγω της διέγερσης που προκαλεί η χρήση τεχνολογίας. Τα δεδομένα δείχνουν ότι τα social media, για παράδειγμα, προκαλούν «εκρήξεις» ντοπαμίνης, της «χημικής ουσίας της ευχαρίστησης».
Τα άτομα με εθισμό στην οθόνη σταδιακά «βυθίζονται» όλο και περισσότερο στον χρόνο οθόνης, σε σημείο που χάνουν τον έλεγχο. Περνούν περισσότερο χρόνο απ’ όσο θέλουν ή σκοπεύουν, εις βάρος άλλων στοιχείων της ζωής τους. Επιπλέον, όταν δεν χρησιμοποιούν την οθόνη, το μυαλό τους είναι απορροφημένο από την επόμενη χρήση. Και βέβαια, είναι πιο δύσκολο για παιδιά και εφήβους να «βάλουν φρένο» σε αυτή τη συνήθεια.
Ενώ πολλοί ενήλικες ίσως συνειδητοποιήσουν ότι η υπερβολική χρήση είναι προβληματική, στα παιδιά, λόγω ανάπτυξης, αυτό συχνά δεν είναι καν στο πεδίο συνειδητότητάς τους και έτσι γίνεται η «νέα κανονικότητα» για αυτά.
7 σημάδια ότι μπορεί να είναι εθισμένα στην οθόνη
Για τους εφήβους, οι γονείς πρέπει να προσέχουν αν το παιδί:
- Αποφεύγει συστηματικά δια ζώσης εμπειρίες (φίλους, αθλήματα, οικογενειακά γεγονότα
- Εκνευρίζεται ή ξεσπά όταν μπαίνουν όρια στη χρήση οθόνης
- Χρησιμοποιεί την οθόνη ως συναισθηματική ρύθμιση
- Χάνει μέρες στο σχολείο
- Δείχνει άγχος ή κατάθλιψη
- Έχει μεταβολές βάρους, υγείας ή δραστηριότητας
- Αποφεύγει κοινωνικά ορόσημα (πάρτυ σχολείου, sleepovers, διακοπές, ραντεβού)
Για τα μικρότερα παιδιά, οι γονείς μπορεί να παρατηρήσουν εμμονή με τις οθόνες, απώλεια ενδιαφέροντος για άλλα παιχνίδια, έντονη απογοήτευση όταν δεν έχουν μπροστά τους κάποια οθόνη και όλο και περισσότερη επιθυμία για πιο πολύ χρόνο σε κινητά και τάμπλετ.
Παιδιά και 8 συμπτώματα στέρησης μετά από περιορισμό οθόνης
Αν περιορίσετε τον χρόνο οθόνης, μπορεί να εμφανιστούν στο παιδί συμπτώματα στέρησης:
- Άγχος
- Ανυπομονησία
- Βαρεμάρα
- Φόβος ότι χάνουν κάτι
- Εμμονή με το να ελέγξουν λογαριασμούς
- Κακή διάθεση
- Ευερεθιστότητα
- Σωματικά συμπτώματα (προβλήματα ύπνου, πονοκέφαλοι)
Οι 5 τρόποι να βοηθήσετε το παιδί
- Δημιουργήστε μαζί κανόνες για οθόνες. Συμφωνήστε πότε μπορεί να χρησιμοποιεί συσκευές. Βάλτε ρεαλιστικά όρια και μην κάνετε απότομες αλλαγές.
- Δείξτε ότι η ζωή εκτός οθονών είναι όμορφη. Δραστηριότητες όπως πάρκο, περπάτημα, βιβλιοθήκη, παιχνίδι, αθλήματα, εκδρομές, καλό είναι να μπουν στην καθημερινότητά του.
- «Αγκαλιάστε» τη βαρεμάρα. Η βαρεμάρα είναι σημαντική για τη φαντασία, την αυτορρύθμιση, τη δημιουργικότητα.
- Γίνετε παράδειγμα. Μην κοιτάτε συνέχεια το κινητό σας. Βάλτε όρια και για εσάς.
- Ζητήστε βοήθεια. Μην διστάσετε να ζητήσετε βοήθεια από κάποιον ειδικό, όταν αισθάνεστε ότι χρειάζεται.