Είχατε ποτέ ένα αγαπημένο παιδικό βιβλίο που σας έμεινε αξέχαστο; Ίσως να νιώθετε πως σας επηρέασε βαθιά και σας βοήθησε να γίνετε αυτό που είστε σήμερα. Δεν είναι απλώς νοσταλγία. Τα βιβλία που διαβάζουμε όταν είμαστε παιδιά, έχουν τεράστια επίδραση στο τι και πώς μαθαίνουμε.
Διαβάστε επίσης: Έφηβοι: Πώς τους επηρέαζουν οι παρέες;
Ωστόσο, όπως συμβαίνει και με κάθε μορφή μέσων, τα παιδιά απορροφούν και μη συνειδητά μηνύματα, που μπορεί να διαμορφώσουν τις αντιλήψεις τους για το φύλο και τη συμπεριφορά. Πρόσφατες έρευνες έδειξαν ότι τα παιδικά βιβλία διδάσκουν διαφορετικά μαθήματα στα αγόρια και στα κορίτσια, αναπαράγοντας παραδοσιακούς ρόλους και προσδοκίες φύλου από πολύ μικρή ηλικία.
Αγόρια και κορίτσια βιώνουν τον πόνο με διαφορετικό τρόπο;
Μια μελέτη που δημοσιεύθηκε στο European Journal of Pain εξέτασε πώς παρουσιάζεται ο πόνος στα παιδικά βιβλία. Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι τα αγόρια βιώνουν πόνο πιο συχνά από τα κορίτσια (53% έναντι 29%), όμως τα κορίτσια αντιδρούν πιο έντονα. Το 78% των κοριτσιών κλαίει, ενώ μόνο το 22% των αγοριών κάνει το ίδιο.
Η επικεφαλής της έρευνας εξήγησε ότι αυτό συνδέεται με τις κοινωνικές προσδοκίες. Αναφέρει, συγκεκριμένα, ότι όταν τα αγόρια παρουσιάζονται ως στωικά, αυτό τα ενθαρρύνει να κρύβουν τον πόνο τους. Αυτό είναι μια συμπεριφορά που έχει συνδεθεί με μεγαλύτερη ευαλωτότητα στον πόνο αργότερα στη ζωή.
Επίσης, ενισχύει τα στερεότυπα που κάνουν τις γυναίκες να φαίνονται πιο «συναισθηματικές», ενώ έρευνα του Πανεπιστημίου του Μίσιγκαν, που δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό Scientific Reports, δείχνει ότι οι γυναίκες δεν είναι πιο συναισθηματικές από τους άνδρες, απλώς έτσι παρουσιάζονται έτσι από τα μέσα και την κουλτούρα.
Διαφορετικές προσεγγίσεις στο να βοηθούν τους άλλους
Η μελέτη παρατήρησε και πώς τα παιδιά αντιδρούν στον πόνο των άλλων. Σύμφωνα με τα ευρήματα, τα κορίτσια εμφανίζονται να προσφέρουν παρηγοριά και φροντίδα. Τα αγόρια, αντίθετα, είναι «καλύτερα» στη δράση, συμβουλεύοντας ή επιλύοντας προβλήματα.
Οι ερευνητές αναφέρουν ότι όταν τα κορίτσια παρουσιάζονται συνεχώς ως φροντιστικά, ενισχύεται η ιδέα ότι η ενσυναίσθηση και η φροντίδα είναι «γυναικεία» χαρακτηριστικά. Όμως, η συμπόνια είναι έμφυτη και στα δύο φύλα. Τόσο στα ζώα όσο και στους ανθρώπους, η παρόρμηση να βοηθήσουμε είναι φυσική, όχι θέμα φύλου.
Διαφορετικά «ταλέντα» στα μαθήματα
Μια άλλη μελέτη, δημοσιευμένη στο επιστημονικό περιοδικό Psychological Science, εξέτασε τα παιδικά βιβλία για στερεότυπα σχετικά με τις ικανότητες στα μαθήματα. Σε αυτή τη μελέτη εξετάστηκε το πώς συνδέονται οι λέξεις με τα φύλα. Βρέθηκε, λοιπόν, ότι τα βιβλία αντικατοπτρίζουν το στερεότυπο πως τα αγόρια είναι καλά στα μαθηματικά, ενώ τα κορίτσια στα θεωρητικά μαθήματα.
Όμως, στην πραγματικότητα, οι διαφορές στις επιδόσεις στα μαθηματικά είναι μικρές και εξαρτώνται από την ηλικία, το επίπεδο δεξιοτήτων και το είδος του μαθήματος, όχι από το φύλο.
Διαφορετική κοινωνική θέαση των φύλων
Τα παιδιά εκτίθενται κυρίως σε βιβλία με χαρακτήρες του ίδιου φύλου. Τα κορίτσια διαβάζουν για κορίτσια, τα αγόρια για αγόρια. Έτσι, τα βιβλία μπορεί άθελά τους να διδάσκουν έμφυλα στερεότυπα, όπως λένε οι μελετητές.
Αυτό σημαίνει ότι τα παιδιά μαθαίνουν από πολύ μικρά πώς «πρέπει» να συμπεριφέρεται το φύλο τους και πώς το βλέπει η κοινωνία. Πριν καν μάθουν να διαβάζουν μόνα τους, οι ιστορίες τους δείχνουν ρόλους και προσδοκίες.
