Μια πρόσφατη πολωνική μελέτη δείχνει ότι η προσπάθεια καλλιέργειας ευγνωμοσύνης στους εφήβους -ειδικά στα αγόρια- μπορεί να έχει σύνθετα και μερικές φορές απρόσμενα αποτελέσματα στη διαδικτυακή τους συμπεριφορά.
Διαβάστε επίσης: Παιδιά: 7 σημάδια ότι είναι εξαρτημένα από τις οθόνες
Αν και ένα επταήμερο πρόγραμμα που στόχευε στην ανάπτυξη της εκτίμησης μείωσε συνολικά τη διαδικτυακή επιθετικότητα, ήταν λιγότερο αποτελεσματικό για τα αγόρια και τους μαθητές με μέτρια επίπεδα προϋπάρχουσας ευγνωμοσύνης. Τα ευρήματα, που δημοσιεύτηκαν στο επιστημονικό περιοδικό Scientific Reports, υπογραμμίζουν την ανάγκη προσαρμογής των ψυχολογικών παρεμβάσεων σύμφωνα με τα χαρακτηριστικά και τη δυναμική κάθε σχολικής ομάδας.
Διαδικτυακή επιθετικότητα και έφηβα αγόρια
Η διαδικτυακή επιθετικότητα έχει αναδειχθεί ως σημαντικό ζήτημα δημόσιας υγείας για τους εφήβους παγκοσμίως. Δεν αποτελεί μια ενιαία συμπεριφορά, εμφανίζεται με διάφορες μορφές και κίνητρα. Οι ερευνητές διαχωρίζουν την επιθετικότητα, ως παρορμητική αντίδραση σε μια απειλή, από την υπολογισμένη και στοχευμένη επιθετικότητα.
Η πρώτη πηγάζει από αρνητικά συναισθήματα, όπως θυμός ή στρες και λειτουργεί ως μηχανισμός αντιμετώπισης. Η δεύτερη επιθετικότητα, αντίθετα, ωθείται από την αναζήτηση διασκέδασης, διέγερσης ή κοινωνικής υπεροχής, όπου αντλείται ευχαρίστηση από την πράξη επιθετικόητας.
Οι ψυχολόγοι δεν είναι υπέρ των τιμωρητικών συμπεριφορών και προτείνουν ότι η καλλιέργεια χαρακτηριστικών όπως η ευγνωμοσύνη μπορεί να λειτουργήσει ως προστατευτικός παράγοντας. Ευγνωμοσύνη ορίζεται το θετικό συναίσθημα που συνδέεται με την αναγνώριση και εκτίμηση των καλών που λαμβάνουμε από τους άλλους.
Υποστηρίζεται ότι τα θετικά συναισθήματα διευρύνουν την αντίληψη και ενθαρρύνουν νέες σκέψεις και πράξεις. Αυτό βοηθά στην ανάπτυξη κοινωνικών και συναισθηματικών πόρων. Θεωρητικά, δηλαδή, ένας ευγνώμων μαθητής είναι λιγότερο πιθανό να επιδείξει εχθρική συμπεριφορά και περισσότερο πιθανό να δείξει ενσυναίσθηση.
Τι έδειξε η έρευνα
Οι επικεφαλής της έρευνας εξέτασαν εάν μια σύντομη εκπαιδευτική παρέμβαση θα μπορούσε να μειώσει τη διαδικτυακή επιθετικότητα και αν το φύλο ή το αρχικό επίπεδο ευγνωμοσύνης επηρέαζαν τα αποτελέσματα. Στη μελέτη συμμετείχαν 548 έφηβοι των τελευταίων τάξεων του δημοτικού. Ορισμένοι από αυτούς συμμετείχαν σε ένα «πρόγραμμα σχολικής ευγνωμοσύνης».
Το πρόγραμμα ξεκίνησε με μια ταινία και συζήτηση για την ευγνωμοσύνη και στη συνέχεια οι μαθητές έκαναν ασκήσεις σχετικές με αυτό. Η διαδικτυακή επιθετικότητα μετρήθηκε πριν και μετά το πρόγραμμα. Με βάση τα αποτελέσματα, το πρόγραμμα μείωσε συνολικά τη διαδικτυακή επιθετικότητα, με τη μεγαλύτερη μείωση σε σχεδιασμένες πράξεις εκδίκησης που πηγάζουν από αρνητικά συναισθήματα.
Η πρακτική της ευγνωμοσύνης, λοιπόν, φαίνεται ότι βοηθά τους εφήβους να ρυθμίζουν τα αρνητικά συναισθήματά τους και να μην καταφεύγουν σε «υπολογισμένα αντίποινα». Ωστόσο, δεν μειώθηκαν όλα τα είδη επιθετικότητας. Η παρορμητική επιθετικότητα, δηλαδή οι αυθόρμητες, κακόβουλες πράξεις για διασκέδαση, παρουσίασε μάλιστα μικρή αύξηση. Αυτό σημαίνει ότι η ευγνωμοσύνη βοηθά περισσότερο στη μείωση της επιθετικότητας που σχετίζεται με θυμό, όχι εκείνης που προκύπτει από ανία ή αναζήτηση έντασης.
Διαφορές σε κορίτσια και αγόρια
Τα κορίτσια παρουσίασαν σημαντική μείωση σχεδόν σε όλες τις μορφές επιθετικότητας. Τα αγόρια, αντίθετα, δεν έδειξαν συνολική βελτίωση. Σε ορισμένους τύπους επιθετικότητας, μάλιστα, οι δείκτες τους αυξήθηκαν. Η έρευνα υποθέτει ότι η ευγνωμοσύνη μπορεί να βιώνεται από τα αγόρια ως ένδειξη αδυναμίας ή εξάρτησης. Έτσι, μπορεί να αντιδράσουν αρνητικά και να αυξήσουν την επιθετικότητά τους.