Τα παιδιά έχουν μια ροπή προς ανορθόδοξους τρόπους σκέψης που, με την πρώτη ματιά, μοιάζουν σαν μπελάς. Αυτή η σκέψη δεν είναι δομημένη, αντιθέτως συνδέεται κατά βάση με λάθη, ακαταστασία και ένα γενικότερο χάος. Τι δείχνει αυτό για ένα παιδί;
Διαβάστε επίσης: Πώς θα καταλάβετε αν το παιδί περνάει καλά στο σχολείο
Η θεωρία του Πιαζέ για τo παιδί και τις χαοτικές συμπεριφορές του
Αυτή η φαινομενικά χαοτική συμπεριφορά, όμως, αποτέλεσε την έμπνευση για τη γνωστότερη θεωρία του αναπτυξιακού ψυχολόγου Ζαν Πιαζέ. Σύμφωνα με την εν λόγω θεωρία, τα παιδιά οικοδομούν τη γνώση τους μέσω της εμπειρίας και πρέπει να περάσουν από τέσσερα διαδοχικά στάδια, όπου τα δύο πρώτα στερούνται ικανότητας για δομημένη λογική.
Άλλαξε έτσι θεμελιωδώς τον τρόπο που βλέπει ο κόσμος τα παιδιά, δείχνοντας ότι δεν γεννιούνται με τις ίδιες εννοιολογικές βάσεις με τους ενήλικες, αλλά πρέπει να τις κατασκευάσουν μέσα από την εμπειρία. Κανείς πριν ή μετά δεν συγκέντρωσε τόσο πλούσιο κατάλογο από… αλλόκοτες παιδικές συμπεριφορές που οι ερευνητές ακόμη και σήμερα μπορούν να αναπαράγουν.
Τι έδειξε νέα έρευνα για το «χάος» που προκαλεί ένα παιδί
Αν και ο Πιαζέ σωστά παρατήρησε ότι τα παιδιά επιδίδονται σε ασυνήθιστες συμπεριφορές, νέα αμερικανική έρευνα που δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό Nature Human Behaviour μελετά περαιτέρω το θέμα. Με βάση τη νέα αυτή έρευνα, τα μικρά παιδιά μπορούν να βρουν συστηματικές λύσεις σε πολύπλοκα προβλήματα χωρίς καμία καθοδήγηση.
Στη δεκαετία του 1960, ο Πιαζέ παρατήρησε ότι τα μικρά παιδιά βασίζονται σε αδέξιες δοκιμές και λάθη, αντί για συστηματικές στρατηγικές όταν προσπαθούν να ταξινομήσουν αντικείμενα κατά μήκος μιας συνεχούς ποσοτικής διάστασης, όπως το μήκος. Για παράδειγμα, ένα παιδί 4 ετών που του ζητείται να βάλει ξυλάκια από το μικρότερο στο μεγαλύτερο, τα μετακινεί τυχαία και συνήθως δεν πετυχαίνει τη σωστή σειρά.
Οι ψυχολόγοι ερμήνευσαν αυτή την αναποτελεσματική συμπεριφορά ως ένδειξη ότι τα μικρά παιδιά δεν μπορούν να χρησιμοποιήσουν συστηματικές στρατηγικές πριν από τα 7 τους χρόνια.
Παραδόξως, η ομάδα των ερευνητών διαπίστωσε ότι η αύξηση της δυσκολίας και των γνωστικών απαιτήσεων ενθάρρυνε τα μικρά παιδιά να ανακαλύψουν και να χρησιμοποιήσουν αλγοριθμικές λύσεις. Ο Πιαζέ ζητούσε από τα παιδιά να ταξινομήσουν ορατά αντικείμενα, όπως ξυλάκια, κατά ύψος. Στην παρούσα μελέτη, αυξήθηκε η δυσκολία, καθώς υπήρχε ένα ψηφιακό παιχνίδι, στο οποίο τα παιδιά έπρεπε να μαντέψουν τη σειρά ύψους αντικειμένων που ήταν κρυμμένα πίσω από έναν τοίχο.
Το παιχνίδι με τα κουνελάκια
Το παιχνίδι τούς ζητούσε να βάλουν κουνελάκια από το πιο κοντό στο πιο ψηλό, κάνοντας κλικ στα παπούτσια τους για να αλλάξουν θέση. Αν ήταν στη σωστή σειρά, δεν άλλαζαν. Επειδή τα παιδιά έβλεπαν μόνο τα παπούτσια και όχι τα ύψη, έπρεπε να βασιστούν στη λογική και όχι στην άμεση παρατήρηση. Δοκιμάσαμε 123 παιδιά ηλικίας 4 έως 10 ετών.
Τα ευρήματα έδειξαν κάτι εντυπωσιακό. Τα παιδιά ανακάλυψαν και εφάρμοσαν ανεξάρτητα τουλάχιστον δύο γνωστούς αλγορίθμους ταξινόμησης από την επιστήμη υπολογιστών! Πάνω από τα μισά παιδιά έδειξαν στοιχεία δομημένης αλγοριθμικής σκέψης, ακόμη και από 4 ετών.
Αν και τα μεγαλύτερα παιδιά ήταν πιο πιθανό να χρησιμοποιήσουν τέτοιες στρατηγικές, τα αποτελέσματα έρχονται σε αντίθεση με την άποψη του Πιαζέ ότι τα παιδιά μπορούν να σκεφτούν συστηματικά μόνο μετά την ηλικία των 7, στο στάδιο των «συγκεκριμένων λογικών πράξεων». Συμπερασματικά, τα παιδιά είναι ικανά για αυθόρμητη ανακάλυψη λογικών στρατηγικών πολύ νωρίτερα, όταν το απαιτούν οι συνθήκες.