Σήμερα τα social media έχουν γίνει αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινότητας όλων, όπως και των παιδιών. Από το TikTok και τα Instagram Reels μέχρι τα YouTube Shorts, τα βίντεο μικρής διάρκειας έχουν κατακλύσει τον ψηφιακό κόσμο και έχουν επηρεάσει τον τρόπο που οι νέοι επικοινωνούν, χαλαρώνουν και σχηματίζουν απόψεις. Ωστόσο, αυτή η συνεχιζόμενη έκθεση στα γρήγορα και όχι πάντα φιλτραρισμένα περιεχόμενα μπορεί να έχει σοβαρές επιπτώσεις στην ανάπτυξη των παιδιών.
Διαβάστε επίσης: Social media: Μισή ώρα είναι αρκετή να αποσυντονίσει το παιδί
Η αύξηση της δημοτικότητας των βίντεο μικρής διάρκειας
Τα βίντεο μικρής διάρκειας προσφέρουν στους χρήστες μια συνεχόμενη ροή περιεχομένου, ενθαρρύνοντας γρήγορη κατανάλωση και ανατροφοδότηση. Αυτές οι πλατφόρμες σχεδιάστηκαν για να κρατούν το ενδιαφέρον του χρήστη αμείωτο, με ατελείωτο scrolling, και αμέσως ικανοποιούν την ανάγκη του εγκεφάλου για καινούργια και συναρπαστικά ερεθίσματα, με τρόπο που τον καθιστά δύσκολο να “σταματήσει” ή να ανανεώσει την προσοχή του.
Κάθε νέο βίντεο “υπόσχεται” κάτι νέο: είτε ένα αστείο, είτε μία έκπληξη κλπ. Όμως, αυτό το συνεχές, ασταμάτητο ερέθισμα μπορεί να έχει σοβαρές συνέπειες για την ικανότητα των παιδιών να εστιάζουν και να αναπτύσσουν αυτοέλεγχο.
Οι επιπτώσεις
- Αδυναμία συγκέντρωσης
Η συνεχής ροή περιεχομένου δημιουργεί έναν φαύλο κύκλο, στον οποίο οι νέοι δεν έχουν χρόνο να εστιάσουν σε τίποτα για μεγάλο χρονικό διάστημα. Όταν το περιεχόμενο είναι τόσο γρήγορο και συναρπαστικό, η ικανότητα των παιδιών να διατηρούν την προσοχή τους σε μια συγκεκριμένη δραστηριότητα μειώνεται. Η έλλειψη ικανότητας να εστιάζουν για παρατεταμένα χρονικά διαστήματα μπορεί να επηρεάσει τη μάθηση και την ακαδημαϊκή τους απόδοση.
- Προβλήματα ύπνου
Η υπερβολική χρήση βίντεο μικρής διάρκειας έχει αποδειχθεί ότι διαταράσσει τον ύπνο των παιδιών. Η έκθεση στην οθόνη, ιδιαίτερα το βράδυ, καθυστερεί την παραγωγή της μελατονίνης, της ορμόνης που ρυθμίζει τον ύπνο. Οι συνεχείς συναισθηματικές κορυφές και πτώσεις από τα βίντεο προκαλούν υπερδιέγερση στον εγκέφαλο, καθιστώντας πολύ δύσκολη την ηρεμία και τον ύπνο.
Μια πρόσφατη μελέτη αναφέρει ότι σε ορισμένους εφήβους, η υπερβολική χρήση σύντομων βίντεο σχετίζεται με κακής ποιότητας ύπνο και υψηλό κοινωνικό άγχος.
- Αύξηση άγχους και κοινωνικής ανησυχίας
Τα παιδιά που χρησιμοποιούν συχνά πλατφόρμες με τέτοια βίντεο ενδέχεται να νιώσουν πιο αγχωμένα και κοινωνικά πιεσμένα. Η συνεχής έκθεση σε “τέλεια” εικόνες και επιλεγμένους τρόπους ζωής μπορεί να ενισχύσει τα συναισθήματα σύγκρισης, με αποτέλεσμα να υπονομεύεται η αυτοεκτίμησή τους και να αυξάνεται το άγχος τους.
Πώς μπορούν οι γονείς να προστατεύσουν τα παιδιά τους;
- Θέσπιση ορίων
Η καθιέρωση σαφών ορίων στη χρήση των κινητών και των ηλεκτρονικών συσκευών είναι το πρώτο βήμα. Είναι σημαντικό να καθορίσετε συγκεκριμένες ώρες όπου μπορούν τα παιδιά να περνούν χρόνο μπροστά από οθόνες και να προσφέρετε εναλλακτικές δραστηριότητες που ενισχύουν τη δημιουργικότητα και την κοινωνική αλληλεπίδραση. Ένας καλός κανόνας είναι να περιορίσετε τη χρήση των συσκευών το βράδυ, ώστε να μην επηρεάζει τον ύπνο του παιδιού.
- Ποιοτικό περιεχόμενο
Μιλήστε με τα παιδιά σας για το περιεχόμενο που παρακολουθούν και ενθαρρύνετε τους να διαλέγουν βίντεο που είναι εποικοδομητικά και εκπαιδευτικά. Εξετάστε τη δυνατότητα παρακολούθησης των βίντεο μαζί τους, ώστε να μπορείτε να συζητάτε για το περιεχόμενο και τις συναισθηματικές τους αντιδράσεις.
- Υγιείς βραδινές ρουτίνες
Ο ύπνος είναι ένα από τα πιο σημαντικά στοιχεία για την ανάπτυξη των παιδιών. Εφαρμόστε ρουτίνες πριν τον ύπνο που περιλαμβάνουν την αποφυγή της χρήσης ηλεκτρονικών συσκευών για τουλάχιστον μία ώρα πριν από την ώρα του ύπνου. Μπορείτε να διαβάζετε βιβλία ή να έχετε μια ήσυχη συζήτηση για να βοηθήσετε το παιδί να χαλαρώσει.
- Εξωσχολικές δραστηριότητες
Ενθαρρύνετε το παιδί σας να ασχοληθεί με εξωσχολικές δραστηριότητες όπως ο αθλητισμός, η τέχνη και η μουσική. Αυτές οι δραστηριότητες δεν βοηθούν μόνο στην ανάπτυξη δεξιοτήτων, αλλά ενισχύουν και τη συναισθηματική ευημερία.
- Ενδυνάμωση της κριτικής σκέψης
Ενθαρρύνετε τα παιδιά να αναπτύξουν κριτική σκέψη σχετικά με το περιεχόμενο που βλέπουν. Διδάξτε τους να αναγνωρίζουν τη διαφορά μεταξύ της πραγματικότητας και της “σκηνοθετημένης” ζωής που προβάλλεται στα βίντεο μικρής διάρκειας. Βοηθήστε τα να κατανοήσουν πώς η επιθυμία για δημοτικότητα και αποδοχή μπορεί να επηρεάσει την αυτοεκτίμησή τους.
- Οικογενειακές “πολιτικές χρήσης”
Ανάλογα με την ηλικία του παιδιού, μπορείτε να δημιουργήσετε οικογενειακές πολιτικές για τη χρήση οθονών. Αυτό μπορεί να περιλαμβάνει τη χρήση κοινών συσκευών για ψυχαγωγία και εκπαίδευση ή την απαγόρευση της χρήσης συσκευών κατά τη διάρκεια των οικογενειακών γευμάτων ή των κοινών δραστηριοτήτων.
