Masking: Τι είναι και πως επηρεάζει τους έφηβους

Το να αισθάνεται ένας έφηβος υπερφορτωμένος μπορεί να τον οδηγήσει στο masking, δηλαδή στο να αποφεύγει το σχολείο, τις κοινωνικές δραστηριότητες ή ακόμα και βασικές υποχρεώσεις, απλώς για να αποφύγει την ανάγκη να φορά τη «μάσκα» του.

Διαβάστε επίσης: Έφηβοι: Πώς αντιμετωπίζουν την παραπληροφόρηση;

Πολλοί ανήσυχοι γονείς περιγράφουν παρόμοια μοτίβα στη συμπεριφορά των εφήβων παιδιών τους. Επιστρέφουν στο σπίτι εξαντλημένα, έχουν ανάγκη για μακρά ξεκούραση μετά το σχολείο, εκδηλώνουν ευερεθιστότητα, αποφεύγουν δραστηριότητες που πριν απολάμβαναν και απομονώνονται από φίλους.

Ορισμένοι γονείς εκνευρίζονται με τους έφηβους, νομίζοντας ότι πρόκειται για τεμπελιά ή ότι «δεν τους νοιάζει», αλλά συχνά δεν είναι έτσι. Πολλοί ειδικοί, περιγράφουν αυτό το φαινόμενο ως εξουθένωση (burnout). Η εξουθένωση συμβαίνει επειδή οι απαιτήσεις του περιβάλλοντος ξεπέρασαν την ικανότητα ενός ατόμου να τις αντιμετωπίσει για μεγάλο χρονικό διάστημα.

Κατά τη διάρκεια της μακράς σχολικής ημέρας, πολλοί έφηβοι «φοράνε ένα θαρραλέο πρόσωπο». Καλύπτουν την κούραση, καταπιέζουν το άγχος και τα πραγματικά συναισθήματά τους, ώστε κανείς να μη δει ότι δυσκολεύονται. Αλλά το να «φορά κανείς αυτή τη μάσκα» για πολύ καιρό έχει επιπτώσεις. Αυτό που ξεκινά ως στρατηγική αντιμετώπισης συχνά μετατρέπεται σε πλήρη εξουθένωση.

Τι είναι το «masking»;

Είναι ένας όρος που χρησιμοποιείται για να περιγράψει την κατάσταση κατά την οποία, ένα άτομο κρύβει ή καλύπτει φυσικές συμπεριφορές, αντιδράσεις ή δυσκολίες για να φαίνεται «τυπικό» ή να ταιριάζει κοινωνικά. Συγκεκριμένα, το παιδί:

• Δίνει την εντύπωση ότι όλα είναι καλά, ακόμη κι αν δεν είναι.
• Χαμογελά ή δείχνει «ενεργό» στην τάξη, ενώ μέσα του αισθάνεται εξαντλημένο ή αποσυνδεδεμένο.
• Κρατάει έντονα συναισθήματα μέχρι να επιστρέψει στο σπίτι.
• Εκτελεί εργασίες και συμμετέχει, αλλά εσωτερικά νιώθει ότι «τρέχει με άδεια μπαταρία».

Οι έφηβοι που κάνουν masking συχνά κρύβουν τη συναισθηματική υπερφόρτωσή τους από φόβο ότι θα κριθούν ή ότι δεν θα τους καταλάβουν. Η επιστροφή στο σχολείο μετά τις διακοπές και η υποχρέωση να «φορέσουν τη μάσκα» καθημερινά μπορεί να είναι συναισθηματικά εξουθενωτική.

Επιπτώσεις μακροχρόνιου masking

Οι μελέτες δείχνουν ότι το masking μπορεί να οδηγήσει σε συναισθηματική εξάντληση, άγχος, κατάθλιψη και άλλα θέματα ψυχικής υγείας. Η συχνή χρήση «μάσκας» αυξάνει το άγχος και επηρεάζει τη συναισθηματική ρύθμιση. Οι έφηβοι που συνεχώς καταπιέζουν τα συναισθήματά τους έχουν μεγαλύτερη πιθανότητα να υποστούν εξουθένωση.

Αναγνώριση σημάτων εξουθένωσης

Η εξουθένωση συνήθως δεν εμφανίζεται από τη μια μέρα στην άλλη, αλλά συσσωρεύεται με το χρόνο και τα συμπτώματά της στο παιδί είναι τα ακόλουθα:

• Συναισθηματική εξάντληση: Αυξημένη ευερεθιστότητα ή κλάμα. Η διατήρηση της «μάσκας» απαιτεί πολλή ενέργεια.
• Ξέσπασμα ή εκρήξεις: Τα καταπιεσμένα συναισθήματα μπορεί να εκδηλωθούν με υπερβολικές αντιδράσεις.
• Σωματικά συμπτώματα: Πονοκέφαλοι, κοιλιακοί πόνοι, διαταραχές ύπνου, συνεχής κούραση. Το σώμα αντιδρά σωματικά και ο εγκέφαλος συναισθηματικά.
• Αποφυγή: Το παιδί μπορεί να αποφύγει σχολείο, κοινωνικές δραστηριότητες ή υποχρεώσεις για να ξεφύγει από την ανάγκη να «φορά τη μάσκα».
• Διαχείριση ταυτότητας: Η συνεχής καταπίεση των συναισθημάτων μπορεί να πλήξει την αυτοπεποίθηση και να προκαλέσει αίσθημα μοναξιάς και απομόνωσης.

Πώς μπορούν να βοηθήσουν οι γονείς

• Αναγνωρίστε τη μάσκα: Προσέξτε αλλαγές στη συμπεριφορά -πιο σιωπηλοί, ευερέθιστοι, αποστασιοποιημένοι έφηβοι ή έφηβοι που «καταρρέουν» μετά το σχολείο. Αυτό δεν είναι απλώς «διάθεση εφήβου».
• Δημιουργήστε ασφαλείς χώρους για τα συναισθήματα: Ενημερώστε τους ότι είναι εντάξει να μην είναι «καλά». Παρέχετε χρόνο ή χώρο, όπου δεν χρειάζεται να παραστήσουν κάτι που δεν είναι.
• Μειώστε τις απαιτήσεις όπου είναι δυνατόν: Αν το πρόγραμμα είναι πολύ φορτωμένο, εξετάστε να μειώσετε δραστηριότητες ή εξωτερικές πιέσεις, έστω προσωρινά.
• Στηρίξτε τη συναισθηματική ρύθμιση: Ο χρόνος χαλάρωσης βοηθά συνήθως τα συναισθήματα να ρυθμιστούν.
• Επικυρώστε, μην υποτιμάτε: Δείξτε ότι καταλαβαίνετε πόσο δύσκολο είναι να κρατάει όλα αυτά μέσα του. Αυτό ανοίγει δρόμους για στήριξη.
• Ελέγξτε την κατάσταση του παιδιού με άλλους: Συζητήστε με δασκάλους, προπονητές κ.λπ., αν έχουν παρατηρήσει αλλαγές, όσο μικρές κι αν είναι.

Οι έφηβοι μπορεί να πιστεύουν ότι το masking λειτουργεί και βραχυπρόθεσμα μπορεί να είναι χρήσιμη στρατηγική αντιμετώπισης. Αλλά μακροπρόθεσμα αυξάνει τον κίνδυνο. Κρύβει την συναισθηματική υπερφόρτωση, αλλά το στρες συσσωρεύεται από μέσα. Αναγνωρίζοντας τη «μάσκα», παρατηρώντας τα σήματα και μειώνοντας τις απαιτήσεις, οι γονείς και οι δάσκαλοι μπορούν να βοηθήσουν τα παιδιά να μειώσουν το συναισθηματικό φορτίο και να προλάβουν την εξουθένωση πριν γίνει υπερβολική.