Η ψυχική υγεία των εφήβων αποτελεί μείζον ζήτημα παγκοσμίως. Πάνω από 1 δισεκατομμύριο άνθρωποι ζουν με κάποια ψυχική διαταραχή, σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ), και οι νέοι είναι από τις πιο ευάλωτες ομάδες. Παρότι αυτή η εικόνα είναι ανησυχητική, η επιστήμη προσφέρει ολοένα και πιο σαφή δεδομένα για το τι μπορεί να βελτιώσει την ψυχική ανθεκτικότητα των εφήβων. Πρόσφατη μελέτη που δημοσιεύθηκε στο PLOS One εξετάζει την ψυχική υγεία εφήβων στο Νεπάλ και φωτίζει έναν παράγοντα που συχνά υποτιμάται: το στυλ ανατροφής. Τα ευρήματα αναδεικνύουν συγκεκριμένες πρακτικές που υιοθετούν οι γονείς και μπορούν να λειτουργήσουν προστατευτικά για την ψυχική υγεία των νέων.
Η ομάδα της Rabina Khadka από το Manmohan Memorial Institute of Health Sciences συνέλεξε δεδομένα από 583 μαθητές σε σχολεία του Bheemdatt. Η έρευνα αξιολόγησε:
-
επίπεδα άγχους, κατάθλιψης και στρες
-
αυτοεκτίμηση
-
γονεϊκό στυλ
-
κοινωνικούς παράγοντες (φιλίες, bullying, στήριξη από το σχολείο)
Διαβάστε επίσης: Το παιδί μου δεν μου μιλά γι’ αυτό- Τι άραγε συμβαίνει στο σχολείο;
Σχετικά με τα γονεϊκά στυλ, οι έφηβοι ανέφεραν ότι πιο συχνά συναντούν:
-
δημοκρατικό / υποστηρικτικό στυλ: 83,2%
-
επιτρεπτικό στυλ: 56,6%
-
αυταρχικό στυλ: 43,6%
Τα δεδομένα έδειξαν ξεκάθαρα ότι:
Το υποστηρικτικό – δημοκρατικό γονεϊκό στυλ:
-
μειώνει τον κίνδυνο άγχους, κατάθλιψης και στρες
-
ενισχύει σημαντικά την αυτοεκτίμηση
-
λειτουργεί ως «ψυχολογική ασπίδα»
Το αυταρχικό στυλ:
-
σχετίζεται με πιο υψηλά επίπεδα κατάθλιψης
-
συνδέεται με χαμηλότερη αυτοεκτίμηση
Το επιτρεπτικό στυλ:
-
σχετίστηκε με αυξημένο στρες, πιθανώς λόγω έλλειψης ορίων και δομής
Τα ευρήματα αυτά επιβεβαιώνουν μια σταθερή τάση στη διεθνή βιβλιογραφία: η συναισθηματική διαθεσιμότητα των γονιών, η ξεκάθαρη αλλά ευγενική θέσπιση ορίων και η ανοιχτή επικοινωνία αποτελούν κρίσιμους προστατευτικούς παράγοντες.
Δεν είναι μόνο η οικογένεια: ο ρόλος του σχολείου και των συνομηλίκων
Η μελέτη δείχνει επίσης ότι:
-
οι έφηβοι που βιώνουν εκφοβισμό έχουν σημαντικά υψηλότερους δείκτες ψυχικών δυσκολιών
-
όσοι δυσκολεύονται να δημιουργήσουν στενές φιλίες είναι πιο ευάλωτοι
-
η αίσθηση στήριξης από το σχολείο λειτουργεί σταθεροποιητικά
Αυτό σημαίνει πως η παρεμβάση δεν πρέπει να περιορίζεται μόνο στο σπίτι. Απαιτείται πολυεπίπεδη προσέγγιση.
Τι μπορούν να κάνουν οι γονείς και τα σχολεία
Παρότι τα ποσοστά των ψυχικών δυσκολιών είναι υψηλά, η μελέτη αναδεικνύει ότι υπάρχουν προστατευτικοί παράγοντες:
Για τους γονείς
-
ενίσχυση της ανοιχτής επικοινωνίας
-
σαφή αλλά ήπια όρια
-
ενεργή ακρόαση
-
ενθάρρυνση της αυτονομίας
Για τα σχολεία
-
προγράμματα πρόληψης του εκφοβισμού
-
σχολικοί ψυχολόγοι και συμβουλευτική
-
ενίσχυση της αίσθησης κοινότητας και ενσωμάτωσης
Οι ερευνητές τονίζουν ότι με στοχευμένες παρεμβάσεις, τα συμπτώματα μπορούν να μειωθούν και η ψυχική ευημερία των νέων να ενισχυθεί ουσιαστικά.
Η ψυχική υγεία των εφήβων διαμορφώνεται από ένα σύνολο παραγόντων, αλλά η έρευνα δείχνει ότι:
-
η σχέση με τους γονείς
-
η υποστήριξη από συνομηλίκους
-
το ασφαλές σχολικό περιβάλλον
μπορούν να κάνουν τη διαφορά.