Νέα έρευνα δείχνει ότι οι έφηβοι που αισθάνονται πως η ζωή τους έχει έναν σκοπό είναι λιγότερο πιθανό να εμφανίσουν κατάθλιψη καθώς περνούν στην ενήλικη ζωή. Τα ευρήματα υποδηλώνουν ότι η καλλιέργεια ενός αισθήματος σκοπού κατά την εφηβεία θα μπορούσε να είναι μια αποτελεσματική, μη φαρμακευτική στρατηγική για την προστασία της μακροπρόθεσμης ψυχικής υγείας.
Διαβάστε επίσης: Παιδί: Να το αφήνουμε να μας κερδίζει στα παιχνίδια;
Εφηβεία και αλλαγές
Σύμφωνα με την εν λόγω μελέτη, που δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό Journal of Psychiatric Research, η περίοδος μετάβασης από την εφηβεία στη νεαρή ενήλικη ζωή αποτελεί ένα ξεχωριστό αναπτυξιακό στάδιο, που χαρακτηρίζεται από έντονη αβεβαιότητα και αλλαγές.
Κατά τη διάρκεια αυτής της φάσης, τα ποσοστά κατάθλιψης τείνουν να αυξάνονται απότομα. Η αύξηση αυτή αποδίδεται συχνά στον συνδυασμό των σωματικών αλλαγών της εφηβείας και των μεταβαλλόμενων κοινωνικών πιέσεων που αφορούν στην εκπαίδευση, στην επαγγελματική πορεία και στις σχέσεις.
Η κατάθλιψη σε αυτά τα διαμορφωτικά χρόνια μπορεί να έχει μακροχρόνιες αρνητικές συνέπειες, από δυσκολίες στις διαπροσωπικές σχέσεις έως μειωμένη παραγωγικότητα, ακόμη και αυξημένο κίνδυνο χρόνιων σωματικών ασθενειών. Γι’ αυτό, ο εντοπισμός ψυχολογικών παραγόντων που μπορούν να προστατεύσουν τους νέους από αυτά τα αρνητικά αποτελέσματα αποτελεί προτεραιότητα.
Τι ρόλο παίζει ο σκοπός στη ζωή
Ένας πιθανός προστατευτικός παράγοντας που έχουν αναγνωρίσει οι ψυχολόγοι και επιβεβαιώνεται και από τη συγκεκριμένη έρευνα είναι ο σκοπός στη ζωή. Η έννοια αυτή αναφέρεται στο αίσθημα ότι η ύπαρξή μας έχει νόημα και προσανατολίζεται σε συγκεκριμένους στόχους.
Προηγούμενες μελέτες σε ενήλικες έχουν δείξει ότι ένας ισχυρός σκοπός στη ζωή συνδέεται με λιγότερα καταθλιπτικά συμπτώματα. Ωστόσο, γνωρίζουμε λιγότερα για το πώς λειτουργεί ο σκοπός ειδικά κατά την εφηβεία ως προγνωστικός παράγοντας μελλοντικής ψυχικής υγείας.
Για να εξετάσει αυτή τη σχέση, η ερευνητική ομάδα μελέτησε οικογένειες και άτομα με σκοπό την κατανόηση κοινωνικών, οικονομικών και υγειονομικών τάσεων. Η ανάλυση επικεντρώθηκε σε συμμετέχοντες που παρείχαν δεδομένα για τον σκοπό στη ζωή τους μεταξύ 17 και 19 ετών. Το τελικό δείγμα αποτελούνταν από 2.821 άτομα, τα οποία παρακολουθήθηκαν για έως και δέκα χρόνια, με αξιολογήσεις κάθε δύο χρόνια μέχρι την ηλικία των 28 ετών.
Ο σκοπός στη ζωή μετρήθηκε με μια ερώτηση σχετικά με το πόσο συχνά οι συμμετέχοντες ένιωθαν ότι η ζωή τους είχε κατεύθυνση ή σκοπό τον προηγούμενο μήνα, με απαντήσεις από «ποτέ» έως «κάθε μέρα».
Η εφηβεία ως «προθάλαμος» για μια καλή ζωή
Από τους συμμετέχοντες ζητήθηκε να αναφέρουν τη συχνότητα έξι συμπτωμάτων τον τελευταίο μήνα: νευρικότητα, απελπισία, ανησυχία, αίσθημα ότι όλα απαιτούν προσπάθεια, θλίψη και αναξιότητα. Υπολογίστηκε ένα συνολικό σκορ για κάθε συμμετέχοντα, και όσοι ξεπερνούσαν ένα συγκεκριμένο όριο ταξινομούνταν ως άτομα με αυξημένη δυσφορία ενδεικτική κατάθλιψης.
Τα δεδομένα έδειξαν ξεκάθαρα ότι ο σκοπός λειτουργεί ως προστατευτικός παράγοντας. Υψηλότερα επίπεδα σκοπού στην ύστερη εφηβεία συνδέονταν με σημαντικά μειωμένο κίνδυνο εμφάνισης κατάθλιψης αργότερα. Συγκεκριμένα, για κάθε μία απόκλιση αύξησης του σκοπού, ο κίνδυνος νέας εμφάνισης κατάθλιψης μειωνόταν κατά περίπου 35%.
