Πόσο δύσκολο είναι να καθοδηγηθούν οι έφηβοι από τους γονείς τους αποτελεσματικά, χωρίς να αισθάνονται πίεση, που μπροεί να τους οδηγεί σε αντιδραστικές συμπεριφορές; Πώς γίνεται να σας ακούσουν τα παιδιά σας και να τα βοηθήσετε πραγματικά;
Διαβάστε επίσης: Απαισιόδοξα παιδιά: Τα «κλειδιά» για να δουν την άλλη πλευρά…
Γονείς και στάδια ανάπτυξης του παιδιού
Ο κόσμος του γονέα και το κέντρο βάρους του αλλάζουν ριζικά όταν φτάνει αυτό το νέο, μικρό πλάσμα. Η πρώτη προτεραιότητα γίνεται η ασφάλεια και η ευημερία του μωρού. Πεινάει; Χρειάζεται αλλαγή πάνας; Είναι ώρα για ύπνο; Η διάθεση της μέρας εξαρτάται από τα παραπάνω. Μια απλή ελευθερία που μέχρι τότε ήταν δεδομένη, όπως το να πιεί κάποιος τον καφέ του με την ησυχία του, μπορεί να μην είναι εφικτή με ένα μωρό που έχει κολικούς και κλαίει αν δεν το έχει η μαμά ή ο μπαμπάς αγκαλιά.
Προχωρώντας στα χρόνια του δημοτικού, οι γονείς έχουν γενικά προσαρμοστεί στον ρόλο τους. Το παιδί τώρα μιλά, περπατά και έχει αγαπημένες δραστηριότητες και φαγητά. Σε αυτό το αναπτυξιακό στάδιο, οι γονείς εμπλέκονται πολύ στην καθημερινότητα των παιδιών τους. Η καθημερινή γονική καθοδήγηση παραμένει απαραίτητη.
Ιδανικά, ο γονέας φροντίζει ώστε τα ρούχα του παιδιού να είναι κατάλληλα για τον καιρό, το συνοδεύει στο σχολείο, του βάζει αντηλιακό και καπέλο όταν έχει ζέστη, του δίνει αδιάβροχο και ομπρέλα όταν βρέχει. Αυτό το ξεχωριστό κεφάλαιο της παιδικής ηλικίας διαρκεί αρκετά χρόνια. Η οικογένεια μπορεί να απολαμβάνει τον κοινό χρόνο, μοιραζόμενη αγαπημένες δραστηριότητες, φαγητά και μουσική. Η εφηβεία μοιάζει μακρινή.
Όταν όμως έρχεται η μετάβαση στην εφηβεία, μπορεί να φαίνεται απρόσμενη. Τη μια μέρα ο γονέας δίνει αντηλιακό και καπέλο χωρίς κανένα πρόβλημα και την επόμενη υπάρχει αντίδραση. Οι αντιρρήσεις εμφανίζονται από το πουθενά. Αυτό που χθες σας έκανε καλό γονέα, σήμερα θεωρείται ενοχλητικό από τον έφηβό σας. Αν και εξακολουθείτε να έχετε πολύτιμη καθοδήγηση να προσφέρετε, αυτή μπορεί πλέον να μην γίνεται αποδεκτή από το παιδί χωρίς σύγκρουση. Τι μπορείτε λοιπόν να κάνετε αν είστε γονείς;
Έφηβοι: Στρατηγικές για να τους καθοδηγήσετε
Οι έφηβοι εξακολουθούν να ωφελούνται από τη γονική καθοδήγηση, αλλά η ανατροφή στην εφηβεία δυσκολεύει. Η διαχείριση του χρόνου μπορεί να γίνει γρίφος, αν ο έφηβος προσπαθεί να ισορροπήσει σχολείο, κοινωνική ζωή και εξωσχολικές δραστηριότητες.
Η σχέση παιδιού-γονέα προστατεύεται, όταν ο γονέας αφιερώνει χρόνο σε συζητήσεις χωρίς κρυφό αίτημα από πίσω. Δηλαδή σε κουβέντες με το παιδί που δεν έχουν ύφος «ανάκρισης». Ρωτήστε το παιδί σας «Τι μουσική ακούς;», «Ποια βιντεοπαιχνίδια σου αρέσουν αυτή την περίοδο;», «Πώς πάει η ομάδα σου στο ποδόσφαιρο;». Το μήνυμα που περνάει είναι ότι σας ενδιαφέρουν οι σκέψεις του και τα ενδιαφέροντά του και όχι ότι θέλετε να το ελέγξετε.
Όταν η άμεση συμβουλή είναι απαραίτητη, ο τρόπος διατύπωσης έχει μεγάλη σημασία. Καλό είναι ο γονέας να αφήνει τον έφηβο -που προσπαθεί να αυτονομηθεί- να οργανώσει τον χρόνο και την προσοχή του μόνος του. Ρωτώντας τον «ποιο είναι το πλάνο σου;», τον ενθαρρύνετε να δημιουργήσει και να παρουσιάσει μια προσέγγιση που λειτουργεί για τον ίδιο. Αν ο γονέας δει προφανή κενά στο πλάνο που προτείνεται, μπορεί να κάνει διευκρινιστικές ερωτήσεις, χωρίς να γίνεται χειριστικός.
Ακόμη κι αν το πλάνο του εφήβου δεν είναι τόσο κομψό ή αποδοτικό όσο εκείνο του γονέα, συχνά είναι επαρκές. Η αναπτυξιακή πρόκληση για τον γονέα είναι να χαλαρώσει το «σκοινί» που τον δένει στενά με το παιδί και να κάνει ένα βήμα πίσω, σεβόμενος την αναδυόμενη αυτονομία του εφήβου.