Η μνήμη των παιδιών δεν είναι μόνο για να θυμούνται γεγονότα – είναι και εργαλείο για να κατανοούν τον κόσμο, να οργανώνουν τις σκέψεις τους και να μαθαίνουν καλύτερα. Οι καθημερινές συζητήσεις με τα παιδιά, όπως αναφέρουν μελέτες, για μικρά ή μεγάλα γεγονότα, μπορούν να τα βοηθήσουν να αναπτύξουν δύο βασικές δεξιότητες: την αυτοβιογραφική και τη σκόπιμη μνήμη, οι μπορούν να συμβάλουν στη συναισθηματική ανάπτυξη τους.
Διαβάστε επίσης: Παιδί: Να το αφήνουμε να μας κερδίζει στα παιχνίδια;
Τι είναι η αυτοβιογραφική και η σκόπιμη μνήμη;
- Αυτοβιογραφική μνήμη (autobiographical memory): Η ικανότητα του παιδιού να θυμάται και να αφηγείται προσωπικές εμπειρίες.
- Σκόπιμη μνήμη (deliberate memory): Η ικανότητα να θυμάται πληροφορίες σκόπιμα και να τις ανακαλεί όταν χρειάζεται.
Οι δύο αυτές δεξιότητες είναι πολύτιμες, ειδικά όταν τα παιδιά προετοιμάζονται για το σχολείο, όπου θα πρέπει να μαθαίνουν γρήγορα και να χρησιμοποιούν στρατηγικές μνήμης.
Η δύναμη των καθημερινών συζητήσεων
Κάθε μέρα προσφέρει ευκαιρίες για «μικρές αναμνήσεις»: η βόλτα στο πάρκο, μια επίσκεψη στη γιαγιά ή ένα απλό παιχνίδι στο σπίτι. Οι γονείς μπορούν να ενθαρρύνουν τα παιδιά να θυμούνται αυτά τα γεγονότα με τρυφερό και υποστηρικτικό τρόπο:
- Κάνετε ανοιχτές ερωτήσεις: «Τι σου άρεσε περισσότερο στο πάρκο σήμερα;»
- Επιβεβαιώστε τις απαντήσεις τους: «Ναι, θυμάμαι κι εγώ το σκυλάκι!»
- Συνδέστε γεγονότα: «Θυμάσαι πέρσι που πήγαμε κι εμείς στο ίδιο μέρος;»
- Κάντε σχόλια για τη μνήμη τους: «Πόσο ωραία που το θυμήθηκες!»
Αυτές οι μικρές στιγμές διδάσκουν στα παιδιά πώς να οργανώνουν τις αναμνήσεις τους και πώς να αφηγούνται ιστορίες με λεπτομέρειες.
Γιατί έχουν σημασία αυτές οι συζητήσεις;
Έρευνες επισημαίνουν ότι οι γονείς που χρησιμοποιούν τέτοιου είδους συζητήσεις βοηθούν τα παιδιά να θυμούνται πιο ακριβώς και να αφηγούνται καλύτερα τις εμπειρίες τους. Αυτό σημαίνει ότι όταν ένας γονιός προσθέτει πληροφορίες, επιβεβαιώνει ή συνδέει γεγονότα, το παιδί μαθαίνει όχι μόνο να θυμάται αλλά και να σκέφτεται στρατηγικά.
Για παράδειγμα, αντί να ρωτάμε απλά «Τι κάναμε χθες;», μπορούμε να πούμε: «Θυμάσαι που παίξαμε με τα χρώματα; Τι χρώματα χρησιμοποίησες; Πώς ένιωσες όταν τελείωσες;» Αυτός ο τρόπος ενισχύει και τη σκόπιμη μνήμη, δηλαδή τη συνειδητή προσπάθεια του παιδιού να θυμάται και να οργανώνει πληροφορίες.
Τι μπορείτε να κάνετε;
- Αφιερώστε λίγα λεπτά καθημερινά σε συζητήσεις για γεγονότα της ημέρας.
- Προσπαθήστε να συνδυάζετε γέλιο και τρυφερότητα, ώστε η μνήμη να συνδέεται με θετικά συναισθήματα.
- Ενθαρρύνετε τα παιδιά να αφηγούνται και να εξηγούν, χωρίς να τα κρίνετε.
- Χρησιμοποιήστε αντικείμενα, φωτογραφίες ή σχέδια για να ζωντανέψετε τις αναμνήσεις.
- Ακόμη και 5-10 λεπτά την ημέρα μπορούν να κάνουν τη διαφορά στην ανάπτυξη της μνήμης και της αυτοπεποίθησης των παιδιών.
Η υποστήριξη της μνήμης των παιδιών πρέπει να γίνεται με αγάπη, όχι πίεση. Αποφύγετε το «τεστ μνήμης» ή το να κάνετε το παιδί να αισθάνεται άσχημα αν δεν θυμάται κάτι. Αντ’ αυτού, επικεντρωθείτε στη χαρά της ανάμνησης και της αφήγησης.
