Τα μωρά όχι μόνο βλέπουν πολλά περισσότερα από όσα νομίζαμε, αλλά και περνούν ένα πολύ σημαντικό στάδιο ανάπτυξης στο οποίο μαθαίνουν να βλέπουν. Αυτή η διαδικασία εκμάθησης ολοκληρώνεται πολύ σύντομα -μέσα στον πρώτο χρόνο- ενώ η εξέλιξη της οπτικής ικανότητας και οξύτητας του παιδιού ολοκληρώνεται με την είσοδό του στο σχολείο.
Αυτό σημαίνει ότι αν δεν διορθωθούν εγκαίρως τυχόν έμφυτα ελαττώματα στην όραση, τα μάτια δεν μαθαίνουν να βλέπουν σωστά κι αυτό μπορεί να αλλάξει ελάχιστα αργότερα. Τι μπορούν όμως να δουν στη βρεφική ηλικία;
– Από το δεύτερο μήνα τα μωρά διακρίνουν τα περιγράμματα προσώπων και αντιδρούν ιδιαίτερα σε επιμέρους χαρακτηριστικά, όπως τα μάτια, η μύτη, το στόμα, ενώ διακρίνουν αδρά σχέδια με αντιθέσεις, όπως για παράδειγμα, ένα ασπρόμαυρο καρό σχέδιο.
– Από τον τρίτο μήνα αρχίζουν να εστιάζουν την προσοχή τους σε αντικείμενα, να χαμογελούν στη θέα ενός προσώπου και να ξεχωρίζουν τα χρώματα, παρόλο που δεν έχουν ακόμα την ικανότητα να διακρίνουν τις αποχρώσεις που μπορεί να διακρίνει ένας ενήλικος.
– Τον πέμπτο μήνα τα πολύχρωμα αντικείμενα κινούν το ενδιαφέρον τους. Για παράδειγμα, όταν γλιστρήσει μια κουδουνίστρα από το χέρι τους, θα την παρακολουθήσουν καθώς πέφτει.
– Από τον έκτο μήνα αρχίζουν να βλέπουν τρισδιάστατα. Βλέπουν ήδη τόσο καλά, ώστε μπορούν να απλώσουν το χέρι τους και να πιάσουν ένα αντικείμενο. Το μωρό μπορεί τώρα να ξεχωρίζει δύο αντικείμενα που μοιάζουν μεταξύ τους (π.χ. ένα μπουκάλι από μία κούκλα) και του αρέσει να παρατηρεί εξονυχιστικά τα πάντα γύρω του. Σ’ αυτή την ηλικία, το μωρό έχει αναπτύξει το 30% της οξύτητας της όρασης ενός ενηλίκου.
– Από τον όγδοο μήνα τα μωρά μπορούν να ξεχωρίζουν πρόσωπα. Τρελαίνονται να τους κρύβετε αντικείμενα και να τους τα εμφανίζετε ξανά και το «κούκου – τα» γίνεται το αγαπημένο τους παιχνίδι.
– Από το δέκατο μήνα αντιλαμβάνονται τον κόσμο γύρω τους τόσο καλά, ώστε να μπορούν να πιάνουν μικρά αντικείμενα χρησιμοποιώντας τον αντίχειρα και το δείκτη τους.
– Στην ηλικία του ενός έτους, μπορούν πια να αναγνωρίζουν όλα τα χρώματα και να υπολογίζουν με ακρίβεια τις αποστάσεις. Έτσι, μπορούν να πιάνουν αντικείμενα ή να τρέχουν πίσω από την μπάλα. Η οξύτητα της όρασής τους υστερεί πια ελάχιστα σε σχέση με αυτήν ενός ενηλίκου.
Είναι αξιοσημείωτο ότι τα βρέφη βλέπουν καλύτερα σε απόσταση μεταξύ 30 και 50 εκατοστών. Πρόκειται για ένα ιδιοφυές όριο που έχει καθορίσει η ίδια η φύση, το οποίο έχει να κάνει με την απόσταση μεταξύ μητέρας και παιδιού κατά τη διάρκεια του θηλασμού.
Πρέπει να απευθυνθείτε στον οφθαλμίατρο όταν:
– Το μωρό αλληθωρίζει (4% των παιδιών αλληθωρίζουν ή εμφανίζουν μια τάση να αλληθωρίσουν).
– Τα μάτια του τρεμοπαίζουν, κυρίως όταν εστιάζει το βλέμμα του σε κάποιο αντικείμενο ή όταν υπάρχει δυνατό φως.
– Η κόρη του ματιού δεν είναι τελείως μαύρη, αλλά παρουσιάζει μια λευκή απόχρωση (κάτι τέτοιο μπορεί να οφείλεται σε θόλωση του φακού του ματιού).
– Αντιδρά με καθυστέρηση στα οπτικά ερεθίσματα ή φέρνει τα αντικείμενα πολύ κοντά στα μάτια του.
– Τα μάτια του βγάζουν συνεχώς παχύρρευστο υγρό, ακόμα και μετά από δύο εβδομάδες από τη γέννησή του.
– Τα βλέφαρα είναι πρησμένα ή κοκκινισμένα.
– Τρίβει πολύ τα μάτια του ή όταν τα μάτια του δακρύζουν συχνά.
– Ανοιγοκλείνει τα μάτια του συνέχεια, όταν μισοκλείνει τα μάτια του και κάνει περίεργες γκριμάτσες.
Με τη συνεργασία της Λωρέττας Θωμαΐδου, καθηγήτριας Αναπτυξιακής Παιδιατρικής