«Εάν δεν μάθουμε στα παιδιά μας να κολυμπούν μόνα τους, είναι σαν τα καταδικάζουμε κάποια στιγμή να πνιγούν», λέει η διάσημη αμερικανίδα παιδοψυχολόγος Μισέλ Μπόρμπα. Γιατί εάν μάθουν να τα περιμένουν όλα από εμάς, δεν θα καταφέρουν ποτέ να γίνουν ανεξάρτητοι –ούτε ως ενήλικες. Γι’ αυτό η ίδια μας προτείνει να σταματήσουμε αμέσως να αναλαμβάνουμε για λογαριασμό τους υποχρεώσεις και πρωτοβουλίες που μπορούν (και πρέπει) να πάρουν μόνα τους, ξεκινώντας από τις πιο βασικές: 1. Ποτέ μην κάνετε τις σχολικές εργασίες του Σίγουρα γνωρίζετε γονείς που μπαίνουν στον πειρασμό να διορθώσουν τα λάθη στην ορθογραφία από το τετράδιο του παιδιού μόλις αυτό πέσει για ύπνο ή ακόμα και να αναλάβουν εξ ολοκλήρου το κολάζ που η δασκάλα τους ανέθεσε να φτιάξουν στο σπίτι. Η αλήθεια είναι ότι αφού ακούσει μερικές δεκάδες φορές τη φράση «δεν μπορώ να το κάνω» είναι ιδιαίτερα δελεαστικό για ένα γονιό να το κάνει ο ίδιος, προκειμένου να ξεμπερδεύει και με την γκρίνια και με τις υποχρεώσεις του σχολείου. Όμως αυτές οι υποχρεώσεις είναι του παιδιού και αν θέλετε να το διδάξετε να είναι εντάξει με τις υποχρεώσεις του στη ζωή του θα πρέπει να το αφήσετε να ασχοληθεί μόνο του. Εάν ζητήσει τη βοήθειά σας, ασφαλώς και θα του τη δώσετε, αλλά μόνο εξηγώντας κάτι που δεν έχει καταλάβει ή δίνοντάς του παραδείγματα που θα καθοδηγήσουν τη σκέψη του. Ποτέ μην κάθεστε δίπλα του όταν διαβάζει για το σχολείο, γιατί αυτό θα δώσει στο παιδί την αίσθηση ότι όποτε χρειαστεί, μπορεί να ζητήσει τη βοήθειά σας. Και όταν τελειώσει, ελέγξτε τι έχει κάνει. Στην περίπτωση που βρείτε λάθη, μην τα υποδείξετε, αλλά ζητήστε του να ελέγξει ξανά μόνο του μέχρι να τα εντοπίσει και να τα διορθώσει. Και να είστε βέβαιοι ότι όταν ολοκληρώσει με επιτυχία μόνο του την εργασία του η αυτοπεποίθησή του θα έχει τονωθεί τόσο που θα (πρέπει να) σας ευγνωμονεί!  2. Ποτέ μην μιλάτε για λογαριασμό του «Τι θέλεις να γίνεις όταν μεγαλώσεις;», ρωτάει η θεία. «Το παιδί θα γίνει αρχιτέκτονας», απαντά η μαμά. Είναι συχνό φαινόμενο για ένα γονιό να εκφράζει ό,τι πιστεύει πως θα ήθελε να πει το παιδί του, κυρίως όταν νιώθει ότι εκείνο νιώθει αμηχανία ή δυσκολεύεται να μιλήσει για τον εαυτό του. Και ακόμα πιο συχνά, το ίδιο το παιδί περιμένει από κάποιο μεγάλο να μιλήσει εκ μέρους του. Όμως είναι σημαντικό να το αφήσετε να μάθει να εκφράζεται μόνο του. Γι’ αυτό ενθαρρύνετέ το από μικρή ηλικία να χρησιμοποιεί τη δική του φωνή, ρωτώντας για παράδειγμα ένα παιδάκι στην παιδική χαρά αν θέλει να παίξουν ή ζητώντας ένα ποτήρι νερό από το σερβιτόρο. Και σε κάθε περίπτωση, αφήστε το παιδί να λύσει μόνο τις διαφωνίες του με τους συνομηλίκους του. Αν σας ζητήσει τη γνώμη σας μπορείτε να του πείτε τι θα κάνατε στη θέση του, αλλά παραμείνετε στη δική σας και αποφύγετε να αναλάβετε δράση. Θα διαπιστώσετε ότι όσο περνάει ο χρόνος το παιδί θα μπορεί να εκφράζει τις επιθυμίες και τα πιστεύω του με όλο και μεγαλύτερη σαφήνεια, κι αυτό θα του προσφέρει ικανοποίηση και θα αυξήσει την αυτοπεποίθησή του. 3. Ποτέ μη διαλέγετε τους φίλους του Πιστεύετε ότι η κόρη σας θα έκανε πολύ καλή παρέα με εκείνο το χαριτωμένο κοριτσάκι στην τάξη της ή ότι θα ήταν τέλειο εάν ο γιος σας και ο γιος της κολλητής σας γίνονταν κι αυτοί κολλητοί –και μπορεί να έχετε δίκιο. Όμως οι ανθρώπινες σχέσεις είναι ένα μάθημα που το παιδί σας πρέπει να μάθει χωρίς τη βοήθειά σας. Κατά τα πρώτα χρόνια της ζωής του, είναι επόμενο οι φίλοι του να προέρχονται από το δικό σας κοινωνικό κύκλο, αφού εσείς αποφασίζετε ποιο παιδάκι θα έρθει στα γενέθλια ή με ποιο θα συναντηθείτε στο πάρκο. Όμως καθώς το παιδί σας μεγαλώνει θα αρχίσει να επιλέγει μόνο του με ποιους θέλει να κάνει παρέα. Εσείς, μπορείτε να του συστήνετε καινούρια πρόσωπα, αλλά η τελική επιλογή είναι δική του. Από την άλλη, είναι δική σας ευθύνη να φροντίσετε το παιδί σας να συναναστρέφεται συνομηλίκους του που έχουν τις ίδιες ηθικές αξίες με της δικής σας οικογένειας. Με άλλα λόγια, μπορείτε να ζητήσετε να σταματήσει να έχει επαφές με παιδιά που κλέβουν, βρίζουν ή έχουν συνήθειες τις οποίες δεν θέλετε να υιοθετήσει και το δικό σας.