Τα περισσότερα παιδιά έχουν συχνά μια ιδιαίτερη προσκόλληση σε κάποια συγκεκριμένα παιχνίδια– αντικείμενα που δυσκολεύονται πολύ να αποχωριστούν. Τα παίρνουν μαζί τους όπου κι αν πάνε και αντιδρούν σαν να μην μπορούν να ζήσουν χωρίς αυτά.
Τι αντιπροσωπεύουν πραγματικά αυτά τα μεταβατικά αντικείμενα σε ψυχολογικό επίπεδο;
Διαβάστε επίσης: Πώς θα μάθει το παιδί να κάνει υπομονή;
Τι είναι τα μεταβατικά αντικείμενα
Ο παιδίατρος και ψυχαναλυτής Ντόναλντ Γουΐνικοτ επινόησε αυτόν τον όρο σε σχέση με την πρώτη κατοχή που ένα παιδί αναγνωρίζει ως κάτι ξεχωριστό από τον εαυτό του.
Τα μεταβατικά αντικείμενα είναι υλικά για τα οποία τα παιδιά νιώθουν μια αίσθηση προσκόλλησης. Δείχνουν μια ιδιαίτερη στοργή για αυτά και τα κρατούν πάντα κοντά τους. Τείνουν επίσης να στρέφονται σε αυτά, ειδικά όταν είναι αναστατωμένα ή κουρασμένα.
Η αίσθηση των παιδιών ως προς τα μεταβατικά αντικείμενα δεν είναι «παιχνιδιάρικη», αλλά μια αίσθηση κατοχής. Τα κρατούν, τα φιλούν, τα πιέζουν στο σώμα τους, συμπεριφορές απολύτως φυσιολογικές για την υγιή ψυχολογική τους ανάπτυξη.
Αυτά τα αντικείμενα εκτελούν μια σημαντική λειτουργία στη διαδικασία «αποχωρισμού» μεταξύ παιδιού και μαμάς και παίζουν επίσης σημαντικό ρόλο στον αυτοπροσδιορισμό του παιδιού ως άτομο.
Ποια είναι τα χαρακτηριστικά ενός μεταβατικού αντικειμένου
Τα μεταβατικά αντικείμενα μοιράζονται συχνά κάποια βασικά χαρακτηριστικά: Έχουν μια ευχάριστη υφή και είναι λεία και μαλακά. Αυτό σχετίζεται άμεσα με την μητρική φιγούρα (σύμφωνα με τις μελέτες προσκόλλησης του Χάρι Χάρλοου). Σχεδόν όλα τα μωρά έχουν μια έμφυτη ανάγκη για προσκόλληση σε μια απαλή φιγούρα προκειμένου να βρουν καταφύγιο και προστασία.
Τα παιδιά επιλέγουν το δικό τους μεταβατικό αντικείμενο, ακόμα κι αν εμείς έχουμε άλλες προτιμήσεις.
Τα μεταβατικά αντικείμενα είναι επίσης αναντικατάστατα. Όπως είναι αδύνατο να τους τα επιβάλλουμε, είναι επίσης αδύνατο να τα αντικαταστήσουμε. Εάν ένα μεταβατικό αντικείμενο καταλήξει να χαθεί, το παιδί θα βιώσει θλίψη. Αυτή η θλίψη δεν θα φύγει αν οι γονείς του προσπαθήσουν να το αντικαταστήσουν με κάτι άλλο.
Άλλο ένα χαρακτηριστικό των αντικειμένων αυτών είναι η ιδιαίτερη μυρωδιά τους που βοηθά τα παιδιά να βιώσουν μια αίσθηση οικειότητας. Για το λόγο αυτό, είναι προτιμότερο να μην τα πλένουμε.
Τι ρόλο παίζουν τα μεταβατικά αντικείμενα
Ως βρέφη, τα παιδιά δεν αντιλαμβάνονται ότι οι μητέρες τους είναι ξεχωριστά όντα.
Καθώς μεγαλώνουν, αρχίζουν να καταλαβαίνουν αυτόν τον διαχωρισμό και καταλαβαίνουν ότι εκείνα και η μαμά τους είναι δύο ανεξάρτητα όντα. Επιπλέον, καταλαβαίνουν ότι οι μητέρες τους δεν είναι δυνατόν να ανταποκρίνονται στις ανάγκες τους 24 ώρες το 24ωρο.
Τα μεταβατικά αντικείμενα συνοδεύουν λοιπόν τα παιδιά καθώς περνούν από αυτές τις αλλαγές και τους προσφέρουν λίγη από την ασφάλεια των μαμάδων τους. Αντιπροσωπεύουν την προσκόλληση που νιώθει ένα μωρό για τη μητέρα του και εκτελούν σημαντικές λειτουργίες όταν εκείνη απουσιάζει.
Επομένως, τα μεταβατικά αντικείμενα είναι πηγή ευχαρίστησης και ασφάλειας. Βοηθούν τα μικρά να ελέγξουν το άγχος του αποχωρισμού και να γίνουν σταδιακά συναισθηματικά ανεξάρτητα.
Πότε είναι τα μεταβατικά αντικείμενα πιο σημαντικά
Όλες αυτές οι σημαντικές ψυχολογικές λειτουργίες των μεταβατικών αντικειμένων γίνονται ξεκάθαρες ειδικά σε στιγμές αγωνίας, κούρασης και πριν τον ύπνο. Σε αυτές τις περιπτώσεις, τα παιδιά δείχνουν ακόμη μεγαλύτερη ανάγκη να τα έχουν κοντά τους.
Τα παιδιά μπορεί επίσης να καταφεύγουν στα μεταβατικά τους αντικείμενα ακόμα κι αν τα έχουν ήδη εγκαταλείψει κατά τη διάρκεια σημαντικών γεγονότων. Για παράδειγμα, με τον ερχομό ενός αδερφού, την έναρξη του σχολείου, μια μετακόμιση κ.λπ.
Αυτή η σχέση ξεκινά συνήθως στην ηλικία των 4 με 6 μηνών και διαρκεί μέχρι την ηλικία των 3 με 4 περίπου ετών.
Μόλις τα παιδιά καταφέρουν να αποκτήσουν τον έλεγχο των συναισθημάτων τους και να γίνουν πιο ανεξάρτητα, η σχέση με το αντικείμενο θα γίνει πιο παιχνιδιάρικη. Ή, μπορεί να υποκαταστήσουν το αντικείμενο- παιχνίδι τους με άλλα ενδιαφέροντα.