Αναμφίβολα, όταν γινόμαστε γονείς θέλουμε να τα κάνουμε όλα σωστά και με τον καλύτερο δυνατό τρόπο. Ενημερωνόμαστε και προσπαθούμε να ακολουθούμε όσο το δυνατόν περισσότερο τις συμβουλές των ειδικών για την ανατροφή των παιδιών μας.
Αλλά, κάπου εκεί ξεκινάει η πραγματικότητα, όπου το τάμπλετ ή το κινητό, δίνει μια άμεση και αποτελεσματική λύση, όταν θέλουμε να κρατήσουμε το νήπιο μας απασχολημένο και ήσυχο.
Διαβάστε επίσης: Technoference: Τι είναι και γιατί αφορά όλους τους γονείς
Τι λένε οι ειδικοί για τις επιπτώσεις που έχουν οι οθόνες στα νήπια;
Οι ειδικοί τονίζουν ότι το 80% της εγκεφαλικής ανάπτυξης του παιδιού συμβαίνει μέχρι την ηλικία των 3 ετών. Αυτά τα χρόνια είναι κρίσιμα, καθώς τα παιδιά πρέπει να κινούνται, να παίζουν, να αλληλεπιδρούν και να έχουν πρόσωπο με πρόσωπο συνομιλίες και όχι μέσα από όθονες.
Ολοένα και περισσότερα στοιχεία ερευνών δείχνουν ότι ο χρόνος μπροστά σε οθόνες μπορεί να έχει αρνητικές επιπτώσεις στα παιδιά, ιδιαίτερα στα πολύ μικρά. Η Αμερικανική Ακαδημία Παιδιατρικής συνιστά μηδενική έκθεση σε οθόνες (με εξαίρεση τη βιντεοκλήση) για παιδιά κάτω των 18–24 μηνών.
Φυσικά, αυτή η σύσταση προκαλεί άγχος και προβληματισμό στους γονείς, που γνωρίζουν καλά τη «μαγική δύναμη» μιας παιδικής εκπομπής ή ενός βίντεο, που μπορεί να ηρεμήσει άμεσα ένα ταραγμένο νήπιο — επιτρέποντάς μας να φάμε ήσυχα σε ένα μαγαζί ή απλώς να κάνουμε δουλειές στο σπίτι.
Τι είναι η αισθητηριακή επεξεργασία και γιατί την παρακολουθούν οι παιδίατροι;
Μια μελέτη που δημοσιεύτηκε πρόσφατα στο JAMA Paediatrics διαπίστωσε ότι η χρήση οθονών από νήπια συνδέεται με άτυπη αισθητηριακή επεξεργασία.
Σκεφτείτε τις κλασικές πέντε αισθήσεις: όραση, ακοή, όσφρηση, γεύση και αφή. Ο εγκέφαλός μας λαμβάνει πληροφορίες μέσω αυτών των αισθητηριακών καναλιών και προσπαθεί να τις ερμηνεύσει. Αυτή είναι η αισθητηριακή επεξεργασία είναι ο λόγος για τον οποίο απομακρυνόμαστε από μια καυτή εστία ή πλησιάζουμε κάποιον για να ακούσουμε τι ψιθυρίζει.
Η αισθητηριακή επεξεργασία επομένως περιλαμβάνει τη σύνδεση των πληροφοριών που λαμβάνονται μέσω των αισθητηριακών συστημάτων του σώματος, προκειμένου να αντιληφθούμε και να κατανοήσουμε τον κόσμο γύρω μας.
Οι παιδίατροι ενδιαφέρονται για αυτή τη λειτουργία επειδή ο εγκέφαλος των παιδιών αναπτύσσεται ραγδαία στα πρώτα τρία χρόνια ζωής. Επομένως, όσο πιο νωρίς εντοπιστεί ένα πιθανό πρόβλημα, τόσο πιο αποτελεσματική μπορεί να είναι η παρέμβαση.
Οι διαταραχές αισθητηριακής επεξεργασίας συχνά συνυπάρχουν με ΔΕΠΥ και διαταραχή αυτιστικού φάσματος (ΔΑΦ). Σύμφωνα με τη μελέτη, το 60% των παιδιών με ΔΕΠΥ και το 70–95% των παιδιών με αυτισμό εμφανίζουν επίσης άτυπη αισθητηριακή επεξεργασία. Αυτό δεν σημαίνει ότι κάθε παιδί με τέτοιες δυσκολίες έχει νευροαναπτυξιακή διαταραχή, αλλά ενδέχεται να αποτελεί μέρος ενός ευρύτερου διαγνωστικού παζλ.
Τι έδειξε η μελέτη για την έκθεση των νηπιών σε οθόνες;
Στη μελέτη, οι ερευνητές χρησιμοποίησαν δεδομένα από σχεδόν 1.500 οικογένειες. Οι γονείς απάντησαν σε ερωτήσεις σχετικά με την έκθεση των παιδιών τους σε τηλεόραση/βίντεο στους 12, στους 24 μήνες, και στους 33 μήνες, συμπληρώνοντας ένα εργαλείο που αξιολογεί όλες τις αισθήσεις των παιδιών.
Κατέληξαν πως αυτή η άτυπη αισθητηριακή επεξεργασία συμπεριλαμβάνεται στη λίστα με άλλες αναπτυξιακές και συμπεριφορικές συνέπειες που έχουν συνδεθεί με την έκθεση σε οθόνες στην πρώιμη παιδική ηλικία, όπως ο αυτισμός, προβλήματα προσοχής, καθυστέρηση λόγου, μειωμένη ικανότητα επίλυσης προβλημάτων, διαφορές στη λειτουργία του εγκεφάλου, συμπεριφορικά προβλήματα και διαταραχές ύπνου.
Τι μπορούν να κάνουν οι γονείς για να περιορίσουν τις επιπτώσεις των οθονών;
Οι ειδικοί συστήνουν μείωση της χρήσης, κατανοώντας ωστόσο ότι οι γονείς θα τη χρειαστούν σε ορισμένες στιγμές. Δεν προτείνουν ενοχή ή επικριτική στάση. Ούτε οι αυστηροί χρονικοί περιορισμοί είναι πάντα χρήσιμοι, καθώς δεν είναι όλος ο χρόνος οθόνης ίδιος, και κάθε οικογένεια έχει διαφορετικές ανάγκες.
Προτείνουν τη δημιουργία ενός «οικογενειακού πλάνου» με κανόνες για όλους. Παραδείγματα:
- Χωρίς συσκευές στο τραπέζι
- Όχι συσκευές, όπως τηλεοράσεις στα υπνοδωμάτια
- Κοινός χρόνος για επικοινωνία και συζήτηση ή ανάγνωση βιβλίων πριν τον ύπνο
Σε κάθε περίπτωση ένας από τους καλύτερους τρόπους για να περιορίσουμε ως γονείς τον χρόνο που περνάνε τα παιδιά μας μπροστά από οθόνες, είναι να δώσουν το παράδειγμα εμείς οι ίδιοι.
