Πίεση: Κι αν το πρόβλημα δεν είναι το παιδί, αλλά οι προσδοκίες μας;

Το παιδί αρχίζει να δυσκολεύεται; Ίσως αποφεύγει το σχολείο, έχει ξεσπάσματα, κλείνεται στον εαυτό του ή αναλύει τα πάντα υπερβολικά… Κι εσείς, ως γονείς, πανικοβάλλεστε, μια αντίδραση που είναι απολύτως κατανοητή. Προσπαθείτε να το πλησιάσετε, να το βοηθήσετε, να προσφέρετε περισσότερες συμβουλές και «μπράβο». Κι όμως, το παιδί απομακρύνεται ακόμα περισσότερο. Μήπως τελικά, υπάρχει πίεση εκ μέρους σας;

Η αλήθεια είναι πως μερικές φορές, δεν είναι το παιδί που χρειάζεται να αλλάξει, αλλά το συναισθηματικό περιβάλλον γύρω του.

Διαβάστε επίσης: Η λέξη που μπορεί να αλλάξει τη σχέση σου με το παιδί σου

Όταν η αγάπη μοιάζει με πίεση

Ακόμα και οι πιο στοργικοί γονείς μπορεί άθελά τους να δημιουργήσουν συναισθηματική πίεση. Για παράδειγμα:

• «Είσαι τόσο έξυπνος/η — θα έπρεπε να μπορείς να το κάνεις αυτό.»
• «Το μόνο που θέλω είναι να είσαι ευτυχισμένος/η.»
• «Δεν υπάρχει λόγος να αγχώνεσαι.»
• «Απλά προσπάθησε λίγο περισσότερο. Το έχεις ξανακάνει.»

Αυτές οι φράσεις λέγονται με σκοπό να ενθαρρύνουν. Όμως, για ένα παιδί που είναι επιρρεπές στο άγχος ή τη συναισθηματική υπερφόρτωση, μπορεί να εκληφθούν ως πίεση, απαξίωση ή ακόμα και ντροπή.

Ορισμένα παιδιά ίσως σκεφτούν: «Απογοητεύω τους γονείς μου. Είμαι υπερβολικός/ή. Δεν είμαι αρκετός/ή.»

Ανυπακοή ή απόγνωση;

Aυτό που αποκαλούμε «ανυπακοή» είναι συχνά η ύστατη προσπάθεια ενός παιδιού να διατηρήσει την αίσθηση του εαυτού του. Δεν είναι ανταρσία—είναι αυτοπροστασία. Το ίδιο μοτίβο εμφανίζεται όταν τα παιδιά νιώθουν πνιγμένα από τις προσδοκίες.

Μπορεί να:

• Αρνούνται να κάνουν τις σχολικές εργασίες, γιατί φοβούνται μην αποτύχουν.
• Ξεσπούν στους γονείς που «απλά προσπαθούν να βοηθήσουν».
• Παγώνουν ή αποσύρονται όταν τους λένε «ηρέμησε».
• Υπερπροσπαθούν μέχρι εξουθένωσης για να μην μας απογοητεύσουν.

«Οι γονείς μου πιστεύουν σε μένα, τόσο πολύ που πανικοβάλλομαι. Αν τα κάνω μαντάρα, καταστρέφω ό,τι πιστεύουν για μένα», ίσως σκεφτεί το παιδί. Ένα τέτοιο παιδί δεν είναι αντιδραστικό. Απλώς δεν αντέχει το βάρος του να είναι «το υπεύθυνο παιδί». Κι αυτή είναι μια μορφή «ανυπακοής» για την οποία μιλάμε σπάνια.

Η γονεϊκή αλλαγή που μπορεί να κάνει τη διαφορά

Η μετάβαση από τις προσδοκίες απόδοσης στη συναισθηματική σύνδεση είναι ένα σημαντικό «κλειδί».

Αντί να πείτε στο παιδί: «Πρέπει να έχεις περισσότερη αυτοπεποίθηση.», δοκιμάστε το:
«Φαίνεσαι ανασφαλής — θέλεις να το συζητήσουμε μαζί;»

Αντί να πείτε: «Γιατί δεν παρέδωσες πάλι την εργασία σου;», ρωτήστε: «Ποιο μέρος σου φαίνεται δύσκολο αυτή τη στιγμή;»

Όταν τα παιδιά νιώθουν συναισθηματικά ασφαλή, είναι πιο πρόθυμα να προσπαθήσουν. Όχι για να πάρουν την έγκρισή μας, αλλά επειδή ξέρουν ότι δεν θα ντροπιαστούν αν δυσκολευτούν.

Η ανυπακοή, το άγχος και η υπερανάλυση δεν είναι το πρόβλημα. Είναι το σήμα. Αναρωτηθείτε: Το παιδί αντιστέκεται ή… προστατεύει τον εαυτό του; Συμπεριφέρεται “άσχημα” ή απλά φωνάζει για βοήθεια;

Όταν αρχίσουμε να ακούμε προσεκτικά αυτό το σήμα, όλα αρχίζουν να αλλάζουν.