Κάποια παιδιά δεν εκφράζουν τα συναισθήματά τους, συχνά νιώθουν άσχημα χωρίς να μοιράζονται όλα τα δυσάρεστα που νιώθουν, ντρέπονται ή είναι κλεισμένα στον εαυτό τους και υποφέρουν σιωπηλά. Όταν οι γονείς σκέφτονται τα συναισθηματικά προβλήματα των παιδιών, συχνά φαντάζονται εκρηκτικές εκρήξεις θυμού, ξεσπάσματα ή δακρύβρεχτες ομολογίες.

Αλλά όχι, κάθε δυσαρέσκεια δεν είναι απαραίτητο να εκδηλώνεται με θόρυβο. Μερικά από τα πιο πιεσμένα παιδιά είναι υπάκουα, ευχάριστα και μοιάζουν «εύκολα». Αυτά τα παιδιά είναι συναισθηματικά «αόρατα», δεν κάνουν φασαρία, δεν ζητούν βοήθεια και δεν δείχνουν τα συνηθισμένα σημάδια άγχους ή δυσφορίας.

Διαβάστε επίσης: Παιδιά: Πότε σταματούν να απολαμβάνουν το σχολείο;

Όμως το ότι ένα παιδί δεν δείχνει φανερά ότι δυσκολεύεται, δεν σημαίνει πως δεν αντιμετωπίζει συναισθηματικές δυσκολίες. «Νομίζαμε πως όλα ήταν καλά», λένε συνήθως οι γονείς, όταν ένα παιδί ξαφνικά ξεσπάει και εκφράζει τελικά αυτά που κρατάει καιρό μέσα του. Ένα συναισθηματικά «αόρατο παιδί» εσωτερικεύει τη δυσφορία του και δείχνει ψυχικά σταθερό στον έξω κόσμο, ακόμα και όταν βιώνει βαθύ εσωτερικό άγχος.

Τα συγκεκριμένα παιδιά συχνά επαινούνται για το ότι είναι «ώριμα για την ηλικία τους», ή «πολύ ήσυχα». Όμως κάτω από την επιφάνεια, πολλά από αυτά μπορεί να:

  • Είναι διαλυμένα από την τελειομανία. Θέλουν να είναι τέλεια σε όλα, για να ευχαριστούν τους γονείς τους και αυτό τα συντρίβει.
  • Χρόνια αναλογίζονται υπερβολικά κάθε κοινωνική αλληλεπίδραση. Κάθε επαφή με τους γύρω τους τους προκαλεί συναισθηματικό φόρτο.
  • Φοβούνται βαθιά μήπως απογοητεύσουν τους άλλους, τους δικούς τους ανθρώπους ή τους φίλους τους.
  • «Κουβαλούν» μοναξιά ή λύπη, καθώς δεν νιώθουν ασφαλή να εκφραστούν.

Αυτά τα παιδιά δεν αποφεύγουν τα συναισθήματα, απλώς τα «θάβουν». Μπορεί να έχουν μάθει, συνειδητά ή ασυνείδητα, πως το να εκφράζουν τη δυσφορία τους χειροτερεύει τα πράγματα. Έτσι, χαμογελούν και λένε «είμαι καλά».

Αν το παιδί δεν κάνει φασαρία, είναι εύκολο για έναν γονιό να υποθέσει ότι όλα είναι καλά. Μπορεί ακόμη να νιώθει ανακούφιση που δεν είναι τόσο «δύσκολο», όσο άλλα παιδιά. Αλλά το να είναι ένα παιδί ήσυχο δεν ισοδυναμεί με ψυχική ευεξία.

Τα «σιωπηλά» σημάδια για τα «αόρατα» παιδιά

Δεν χρειάζεστε… μικροσκόπιο, αλλά μία νέα οπτική και εστίαση σε συγκεκριμένα σημάδια:

Υπερβολικές απολογίες: Λένε «συγγνώμη» για μικρές παραλείψεις ή ακόμα και όταν δεν υπάρχει κάποιο λάθος.

Τελειομανία: Ξεσπάσματα για μικρά λάθη ή εμμονή να κάνουν τα πράγματα «σωστά».

Σωματικά παράπονα: Συχνά στομαχόπονοι, πονοκέφαλοι ή ανεξήγητη κόπωση.

Κοινωνική απόσυρση: Λιγότερη πρωτοβουλία με συνομηλίκους, διακριτική αποφυγή νέων καταστάσεων.

Ξεσπάσματα μόνο σε ιδιωτικό χώρο: Κρατιούνται όλη μέρα και ξεσπούν όταν είναι σπίτι.

Πώς να υποστηρίξετε τα συναισθηματικά «αόρατα» παιδιά

Δεν χρειάζεται να τα αναγκάσετε να ανοίξουν την καρδιά τους. Αλλά μπορείτε να δημιουργήσετε έναν χώρο όπου τα κρυφά τους συναισθήματα θα νιώθουν ασφαλή για να εκδηλωθούν. Δοκιμάστε τις εξής προσεγγίσεις:

Κανονικοποιήστε το να μην είναι όλα καλά. Πείτε πράγματα όπως «δεν χρειάζεται να είσαι τέλειος/α» ή «είναι εντάξει να νιώθεις πιεσμένος/η κάποιες φορές, ακόμα κι αν δεν ξέρεις γιατί».

Επικυρώστε ακόμα και τις μικρές αποκαλύψεις. Αν το παιδί μοιραστεί ακόμα και ένα μικρό κομμάτι των συναισθημάτων του, ανταποκριθείτε με ήρεμη εκτίμηση, όχι με ανάκριση. «Ευχαριστώ που μου το είπες, αυτό είναι σημαντικό», πείτε.

Ρωτήστε με έμμεσο τρόπο. Αντί για «πώς νιώθεις;» δοκιμάστε κάτι σαν «ποιο ήταν το πιο δύσκολο κομμάτι της μέρας σου;» ή κάτι πιο δημιουργικό όπως «αν η διάθεσή σου σήμερα ήταν ένα χρώμα, ποιο θα ήταν;»

Πείτε τους «σε νοιάζομαι». Δείξτε τους ότι δεν χρειάζεται να καταρρεύσουν για να κερδίσουν την προσοχή σας.