Η εξιδανίκευση των γονιών από τα παιδιά είναι φυσιολογική και σε υγιείς δόσεις, μπορεί να τα βοηθήσει να αισθάνονται ασφαλή και προστατευμένα. Ωστόσο, όταν το παιδί βλέπει τον γονιό «τέλειο», μπορεί να αναπτύξει την πεποίθηση ότι και το ίδιο είναι «τέλειο», χωρίς αδυναμίες. Έτσι, η ευελιξία στη σκέψη και η ρεαλιστική αποδοχή του εαυτού, «μπλοκάρονται».

Η εξιδανίκευση συχνά οδηγεί σε υπερβολικά υψηλές απαιτήσεις για τελειότητα από τον εαυτό μας και τους άλλους και όταν αυτές οι προσδοκίες δεν εκπληρώνονται, μπορεί να προκαλέσουν οργή είτε προς τους άλλους είτε προς τον ίδιο μας τον εαυτό.

Η «τέλεια» οικογένεια: Μια παγίδα που επιβαρύνει

Η εικόνα της «τέλειας» οικογένειας συχνά καλλιεργείται με την εξιδανίκευση των γονιών και των σχέσεων μέσα στο σπίτι. Αυτή η αίσθηση της τελειότητας μπορεί να δημιουργήσει μεγάλη πίεση στα παιδιά, τα οποία νιώθουν ότι πρέπει να συμμορφωθούν σε μη ρεαλιστικά, υψηλά πρότυπα και να κρύψουν τις αδυναμίες και τις δυσκολίες τους. Τελικά, αυτή η πίεση μπορεί να οδηγήσει σε συναισθηματικές δυσκολίες, όπως άγχος ή αίσθημα απομόνωσης.

Καθώς τα παιδιά μεγαλώνουν, αρχίζουν να αντιλαμβάνονται τους γονείς τους ως «πραγματικούς» ανθρώπους με αδυναμίες. Αυτή η απομυθοποίηση μπορεί να προκαλέσει απογοήτευση, ακόμη και αίσθημα προδοσίας. Ορισμένοι έφηβοι μπορεί να δυσκολεύονται να αποδεχθούν αυτή την αλλαγή και να συνεχίσουν να εξιδανικεύουν τους γονείς τους, κάτι που μπορεί να οδηγήσει σε θυμό και δυσκολία στην ανάπτυξη της δικής τους ταυτότητας.

Εξιδανίκευση: Οι επιπτώσεις στις ενήλικες σχέσεις

Η τάση για εξιδανίκευση συχνά μεταφέρεται και στις ενήλικες σχέσεις. Για παράδειγμα, στην αρχική φάση μια σχέσης, οι σύντροφοι δείχνουν τον καλύτερό τους εαυτό, όμως με τον καιρό ανακαλύπτουν τις ατέλειες του άλλου. Όταν κάποιος δεν μπορεί να αποδεχτεί αυτές τις ατέλειες, μπορεί να νιώσει θυμό ή απογοήτευση, που συχνά κατευθύνεται είτε προς τον/την σύντροφο είτε προς τον ίδιο.

Επιπλέον, όσοι έχουν μεγαλώσει εξιδανικεύοντας σε ακραίο βαθμό τους γονείς τους, ενδέχεται να αναπτύξουν υπερβολική επιθυμία να ευχαριστούν τους άλλους, εις βάρος των δικών τους αναγκών.

Πρακτικές συμβουλές για να βοηθήσουμε τα παιδιά να μας βλέπουν πιο ρεαλιστικά

Η απελευθέρωση από την παγίδα της εξιδανίκευσης απαιτεί αυτογνωσία και θάρρος. Μέσα από αυτή τη διαδικασία όμως μπορούμε να αφήσουμε πίσω μας τις μη ρεαλιστικές προσδοκίες και να αναπτύξουμε πιο υγιείς εικόνες για τους γονείς μας, τα παιδιά μας, τον εαυτό μας. Αυτό ενισχύει την αυτοεκτίμηση και προάγει την αυτοσυμπόνια, που είναι βασικά εργαλεία για την ψυχική μας ισορροπία.

  • Μιλήστε ανοιχτά για τις αδυναμίες σας: Μην διστάζετε να μοιραστείτε με τα παιδιά ότι κι εσείς κάνετε λάθη.
  • Ενθαρρύνετε τον διάλογο: Αφήστε τα παιδιά να εκφράσουν τις απορίες και τις ανησυχίες τους για εσάς ή για την οικογένεια, χωρίς κριτική ή υπερβολική άμυνα.
  • Δείξτε ευαλωτότητα: Η στιγμή που δείχνετε ότι είστε ανθρώποι ανοιχτοί σε συναισθήματα, δημιουργεί ασφάλεια και εμπιστοσύνη.
  • Αποδεχτείτε και αναγνωρίστε τα λάθη σας: Όταν κάνετε λάθος, ζητήστε συγγνώμη και εξηγήστε τι μάθατε από αυτό. Αυτό βοηθά τα παιδιά να μάθουν να βλέπουν τα λάθη ως μέρος της ζωής και της μάθησης.
  • Δημιουργήστε μια οικογενειακή κουλτούρα όπου η τελειότητα δεν αποτελεί προϋπόθεση: Ενθαρρύνετε την αυθεντικότητα και τη διαφορετικότητα, επιβραβεύοντας την προσπάθεια, όχι μόνο το αποτέλεσμα.
  • Βοηθήστε τα παιδιά να αναπτύξουν τη δική τους ταυτότητα: Ενθαρρύνετέ τα να εξερευνούν τα ενδιαφέροντά τους και να διαμορφώνουν τη δική τους προσωπικότητα μακριά από στερεότυπα ή μεγάλες προσδοκίες.

Με αυτούς τους τρόπους, μπορούμε να βοηθήσουμε τα παιδιά μας να αναπτύξουν μια πιο υγιή σχέση μαζί μας, που θα τα προστατεύσει από την πίεση της τελειότητας και τις συναισθηματικές δυσκολίες που αυτή επιφέρει.