Η αυτοπεποίθηση και η αυτοεκτίμηση είναι στενά συνδεδεμένες, αλλά δεν ταυτίζονται. Η πρώτη αφορά την πίστη στις ικανότητές μας, ενώ η δεύτερη την αξία που αποδίδουμε στον εαυτό μας. Ένα παιδί μπορεί να νιώθει ικανό σε κάτι, αλλά αν δεν πιστεύει ότι αξίζει ως άνθρωπος, η αυτοπεποίθησή του θα είναι εύθραυστη. Η καλλιέργεια και των δύο ξεκινά από το σπίτι.
Όταν το παιδί ακούει και νιώθει ότι το αγαπάτε «όπως είναι», αναπτύσσει ένα σταθερό αίσθημα ασφάλειας. Αυτό δεν σημαίνει έλλειψη ορίων. Αντίθετα, οι κανόνες και τα όρια δείχνουν στο παιδί ότι ενδιαφέρεστε αρκετά για να το καθοδηγήσετε, ενώ η αγάπη σας δεν εξαρτάται από τη συμπεριφορά του.
Διαβάστε επίσης: Πώς άθελά μας στέλνουμε το λάθος μήνυμα στα παιδιά μας
Το παράδειγμα του γονιού
Τα παιδιά δεν μαθαίνουν ποιοι είναι από αυτά που τους λέμε, αλλά από αυτά που βλέπουν. Αν σας ακούνε να υποτιμάτε τον εαυτό σας («Ποτέ δεν τα καταφέρνω»), θα υιοθετήσουν την ίδια στάση. Αν όμως δείχνετε αυτοσεβασμό και αυτογνωσία, τους διδάσκετε τι σημαίνει πραγματική αυτοεκτίμηση. Αναγνωρίστε τα λάθη σας, ζητήστε συγγνώμη και δείξτε ότι η αξία σας δεν εξαρτάται από το αν είστε «τέλειοι».
Η δύναμη της προσοχής
Όταν το παιδί μιλά, αφήστε για λίγο ό,τι κάνετε και ακούστε το πραγματικά. Το βλέμμα, η στάση του σώματος, οι ερωτήσεις που κάνετε, όλα αυτλα στέλνουν το μήνυμα ότι «σε βλέπω, σε ακούω, σε νοιάζομαι». Αυτή η αίσθηση αναγνώρισης χτίζει από μόνη της την αυτοεκτίμηση.
Ενθαρρύνετε το παιδί να παίρνει «ρίσκα»
Η αυτοπεποίθηση δεν γεννιέται από την επιτυχία, αλλά από τη δοκιμή. Δώστε στο παιδί ευκαιρίες να πειραματιστεί, να αποτύχει και να ξαναπροσπαθήσει. Αν είναι διστακτικό, χρειάζεται χρόνο και ενθάρρυνση, όχι πίεση.
Επιτρέψτε την αποτυχία
Η αποτυχία δεν είναι κάτι που πρέπει να αποφεύγουμε. Είναι αναπόσπαστο κομμάτι της μάθησης.
Όταν το παιδί δυσκολεύεται, μην το «σώζετε» αμέσως. Αντί να πείτε «Άστο, θα το κάνω εγώ», πείτε «Βλέπω ότι σε δυσκολεύει, αλλά προσπάθησες. Θες να το δοκιμάσουμε μαζί;».
Μ’ αυτό τον τρόπο, μαθαίνει ότι η αξία του δεν μειώνεται όταν κάνει λάθη, αλλά ότι κάθε προσπάθεια μετράει.
Επικεντρωθείτε στην προσπάθεια, όχι στο αποτέλεσμα
Η υπερβολική ή αόριστη επιβράβευση («Είσαι τέλειος!», «Το έκανες τέλεια!») μπορεί να δημιουργήσει πίεση. Αντίθετα, η ενθάρρυνση («Μου αρέσει που δούλεψες με τόση επιμονή σε αυτό το σχέδιο») βοηθά το παιδί να αναγνωρίζει την αξία της προσπάθειας. Έτσι, μαθαίνει ότι δεν χρειάζεται να είναι «καλύτερο από τους άλλους» για να αξίζει.
Μην κάνετε συγκρίσεις
Όταν λέτε «Κοίτα ο αδερφός σου πώς τα καταφέρνει», το παιδί μαθαίνει να βλέπει τον εαυτό του μέσα από τα μάτια των άλλων.
Αν μπει στη διαδικασία να συγκρίνει τον εαυτό του, δείξτε κατανόηση και υπενθυμίστε του τα δικά του δυνατά σημεία: «Ναι, ο Νίκος παίζει καλά ποδόσφαιρο, αλλά εσύ έχεις φοβερή φαντασία όταν ζωγραφίζεις».
