Τα λεγόμενα terrible twos —η περίοδος γύρω στα δύο χρόνια όπου η καθημερινότητα γεμίζει εκρήξεις θυμού, «όχι» και φωνές— δεν είναι μια «δύσκολη φάση» χωρίς αιτία.
Η σύγχρονη αναπτυξιακή ψυχολογία δείχνει ότι πρόκειται για ένα απολύτως φυσιολογικό και απαραίτητο στάδιο της ανάπτυξης του παιδιού, το οποίο συνδέεται με σημαντικές αλλαγές στον εγκέφαλο, τη γλώσσα και τη συναισθηματική ωρίμανση.
Διαβάστε επίσης: Κινητό: Πώς οι συνήθειές σας μπορεί να επηρεάσουν τη γλωσσική ανάπτυξη του παιδιού
Ο εγκέφαλος που αλλάζει: Γιατί το παιδί ξεσπάει;
Από τον 18ο έως τον 36ο μήνα, ο εγκέφαλος του παιδιού αναπτύσσεται με ραγδαίο ρυθμό. Τα κέντρα που σχετίζονται με τον έλεγχο παρορμήσεων και τη ρύθμιση συναισθημάτων (προμετωπιαίος φλοιός) είναι ακόμη ανώριμα, ενώ τα κέντρα που παράγουν έντονα συναισθήματα (αμυγδαλή) λειτουργούν ήδη σε πλήρη ισχύ.
Με απλά λόγια: Το παιδί νιώθει πολλά, αλλά δεν μπορεί ακόμη να διαχειριστεί αυτά που νιώθει.
Έτσι, μια μικρή απογοήτευση —να μην του δώσετε τη μπανάνα κομμένη, ή να του φορέσετε άλλο παπούτσι από αυτό που ήθελε— μπορεί να πυροδοτήσει έντονη αντίδραση. Δεν είναι πείσμα, αλλά ανωριμότητα του νευρικού συστήματος.
Η ανάδυση της αυτονομίας: «Εγώ!»
Το παιδί αρχίζει να αντιλαμβάνεται τον εαυτό του ως ξεχωριστή οντότητα: θέλει να επιλέγει, να δοκιμάζει, να κάνει πράγματα «μόνο του».
Η ανάγκη για αυτονομία συγκρούεται συχνά με τους περιορισμούς της καθημερινότητας, δημιουργώντας εκρήξεις που μοιάζουν με… μικρές «μάχες ισχύος», αλλά στην πραγματικότητα είναι βήματα ανεξαρτησίας.
Τα όρια είναι αναγκαία γιατί χτίζουν αίσθημα ασφάλειας. Αυτό δεν σημαίνει σκληρότητα, αλλά σταθερότητα.
Επιλογές αντί για εντολές
Ο εγκέφαλος του δίχρονου χρειάζεται «χώρο» για αυτονομία.
«Θες το κόκκινο ή το μπλε μπλουζάκι;»
«Θες να ανέβεις στο καρότσι μόνος σου ή να σε σηκώσω;»
Γλώσσα, απογοήτευση και μικρές κρίσεις
Σε αυτή την ηλικία, η κατανόηση της γλώσσας προηγείται από την παραγωγή της. Το παιδί συχνά θέλει να εκφράσει κάτι που δεν μπορεί ακόμη να πει, γεγονός που εντείνει τη ματαίωση.
Γι’ αυτό τα tantrums είναι συχνότερα όταν:
είναι κουρασμένο
είναι πεινασμένο
δεν μπορεί να εξηγηθεί
αλλάζει απότομα δραστηριότητα
Η αδυναμία επικοινωνίας είναι κεντρικός παράγοντας έντασης στα terrible twos.
Οι ρουτίνες μειώνουν τις εκρήξεις γιατί δίνουν στο παιδί αίσθηση ελέγχου.
Όσο πιο προβλέψιμη η μέρα, τόσο λιγότερο άγχος.
Τα terrible twos είναι ένα σημαντικό αναπτυξιακό άλμα
Παρότι η φράση terrible twos περιγράφει την πρόκληση για τους γονείς, η σύγχρονη επιστήμη επισημαίνει ότι πρόκειται για μια κρίσιμη φάση εξέλιξης για το παιδί, καθώς μαθαίνει:
να ρυθμίζει συναισθήματα
να διαχειρίζεται απογοήτευση
να αναπτύσσει αυτονομία
να αναγνωρίζει επιθυμίες και όρια
Με σωστή προσέγγιση, αυτή η «δύσκολη» ηλικία μετατρέπεται σε μια από τις πιο σημαντικές περιόδους ανάπτυξης και ενδυνάμωσης της σχέσης γονέα–παιδιού.
