Μόλις διαπίστωσα ότι είμαι έγκυος. Πρέπει να αρχίσω να τρώω περισσότερο;
Η ανάγκη του οργανισμού για περισσότερες θερμίδες ξεκινάει μετά τη δέκατη έκτη εβδομάδα της κύησης. Όμως ακόμα και τότε μιλάμε για μια αύξηση της τάξης των 200 έως 300 θερμίδων ημερησίως. Αυτές οι θερμίδες αντιστοιχούν σε μια μέτρια μπανάνα ή σε ένα μεγάλο μήλο ή σε μια φρυγανιά με μια φέτα κίτρινο τυρί. Σημασία έχει κυρίως η ποιότητα των τροφών, γι’ αυτό προτιμήστε να ικανοποιήσετε τις έξτρα ανάγκες σας με πολλά φρέσκα λαχανικά, γαλακτοκομικά και προϊόντα ολικής άλεσης.
Θα πρέπει να ξεχάσω τις τηγανητές πατάτες και το αγαπημένο μου μπέργκερ για τους επόμενους εννέα μήνες;
Όχι απαραίτητα. Αραιά και πού μπορούμε να επιτρέψουμε στον εαυτό σας μια μικρή «απόδραση» σε ένα fast food. Μην ξεχνάτε όμως πως αυτού του είδους οι τροφές δεν προσθέτουν καμιά θρεπτική αξία στον οργανισμό μας παρά μόνο περιττές θερμίδες. Ένας ακόμη λόγος για να τις αποφύγουμε είναι πως οι λιπαρές τροφές χωνεύονται αργά και δύσκολα, κάτι που στην περίοδο της εγκυμοσύνης επιδεινώνεται περισσότερο. Ένας τρόπος να «ξεκουράσουμε» το στομάχι και το έντερό μας είναι μετά από οποιαδήποτε παρασπονδία να τρώμε μια επιπλέον μερίδα λαχανικά.
Βρίσκομαι στον δεύτερο μήνα της εγκυμοσύνης κι έχω συνεχώς ναυτίες. Μου είναι αδύνατον να φάω οτιδήποτε. Υποφέρει το μωρό μου;
Δεν υπάρχει λόγος ανησυχίας ακόμη κι αν χάσετε βάρος τις πρώτες εβδομάδες της εγκυμοσύνης. Σε αυτό το στάδιο αρχίζει να δημιουργείται ο οργανισμός του εμβρύου και η κυτταρική διάπλαση βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη. Αυτό που προέχει λοιπόν δεν είναι η αποθήκευση λίπους, αλλά η διατήρηση των ιχνοστοιχείων. Γι’ αυτό το λόγο είναι απαραίτητο, ακόμη και σε ιδιαίτερα έντονες ναυτίες, να μασουλάμε μια φρυγανιά ή να πίνουμε ένα ζωμό λαχανικών, που λειτουργεί σαν βάλσαμο για το ταλαιπωρημένο στομάχι.
Τι λίπος να χρησιμοποιώ στο μαγείρεμα;
Αξίζει τον κόπο να «επενδύσουμε» σε παρθένο ελαιόλαδο ψυχρής έκθλιψης. Τόσο ωμό όσο και μαγειρεμένο, αποτελεί πλούσια πηγή λιπαρού οξέως για μαμά και παιδί.
Πόσα φρούτα και λαχανικά πρέπει να τρώω;
Για μια ισορροπημένη διατροφή συνιστώνται καθημερινά πέντε μερίδες φρέσκων λαχανικών και φρούτων. Τα λαχανικά περιέχουν περισσότερα μεταλλικά στοιχεία από τα φρούτα, γι’ αυτό είναι χρήσιμο κάθε πρωί να ετοιμάζουμε ένα ταπεράκι με διάφορα λαχανικά (καρότα, πιπεριές, ντοματίνια κ.ά.), τα οποία θα τσιμπολογάμε κατά τη διάρκεια της ημέρας. Κάθε γεύμα ενδείκνυται να συνοδεύεται από μια σαλάτα με φρέσκα λαχανικά. Το βράδυ τα προτιμάμε βραστά μιας και το έντερο, ειδικά την περίοδο της εγκυμοσύνης, λειτουργεί σε πιο αργούς ρυθμούς.
Πώς ακριβώς τρέφεται το μωρό μου;
Κατά τη διάρκεια της ενδομήτριας ζωής το έμβρυο προμηθεύεται από εμάς το φαγητό και το οξυγόνο που χρειάζεται ώστε να δημιουργηθούν τα όργανά του και να αναπτυχθεί. Η τροφοδοσία του μωρού γίνεται μέσω του πλακούντα και του ομφάλιου λώρου. Ο πλακούντας αντλεί από το αίμα μας τις θρεπτικές ουσίες και το οξυγόνο που χρειάζεται το μωρό, ενώ ο ομφάλιος λώρος εκτελεί χρέη μεταφορέα.
Από τότε που έμεινα έγκυος υποφέρω από δυσκοιλιότητα. Τι μπορεί να με βοηθήσει;
Αποξηραμένα φρούτα, χυμός δαμάσκηνου, λιναρόσποροι μέσα σε γιαούρτι και δημητριακά ολικής άλεσης είναι κάποιες από τις τροφές που μπορούν να βοηθήσουν στην καλύτερη λειτουργία του εντέρου. Εξίσου σημαντική όμως είναι κι η σωματική άσκηση (περπάτημα, κολύμβηση, γιόγκα) και η κατανάλωση υγρών: τουλάχιστον 3 λίτρα νερό ημερησίως, πολλές σούπες και φρούτα πλούσια σε χυμούς βοηθούν κάθε «τεμπέλικο» έντερο.
Συχνά παθαίνω «κρίσεις» βουλιμίας τις οποίες ξεπερνάω μόνο με σοκολάτα. Υπάρχουν εναλλακτικές λύσεις;
Οι κρίσεις βουλιμίας δικαιολογούνται κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, μιας και στην παρούσα κατάσταση παθαίνουμε γρηγορότερα υπογλυκαιμίες. Μόνο που δυστυχώς η ζάχαρη οδηγεί σε άμεση έκκριση ινσουλίνης, που αμέσως μόλις χωνευτεί μας κάνει να πεινάμε και πάλι (άρα να τρώμε και να παίρνουμε περιττά κιλά). Γι ‘αυτό, συνιστάται να προτιμάμε φρέσκα (ή αποξηραμένα) φρούτα της αρέσκειας μας ή να επιλέγουμε κάποια νοστιμιά για διαβητικούς που θα βρούμε σε καταστήματα βιολογικών προϊόντων ή σε μεγάλα σούπερ μάρκετ.
Συχνά μου «μυρίζουν» λιχουδιές, συνήθως πάστες, παγωτά και όλων των ειδών τα γλυκά. Μήπως το σώμα μου λέει ότι κάτι μου λείπει;
Είναι πιθανό να συμβαίνει και αυτό: Η όρεξη για γλυκά μπορεί να σηματοδοτεί έλλειψη πρωτεΐνης. Γι’ αυτό, συνιστάται στο μεσημεριανό μας γεύμα να κυριαρχεί το κρέας, το ψάρι ή τα όσπρια (συνοδευόμενα πάντα από σαλάτα). Έτσι, είναι σχεδόν βέβαιο ότι δύο ώρες αργότερα δεν θα τρέξουμε μανιασμένες στο κοντινότερο ζαχαροπλαστείο για να καταβροχθίσουμε μια σοκολατίνα. Αν παρά το προσεγμένο μεσημεριανό γεύμα έχουμε όρεξη για γλυκό, τότε απλά ας το απολαύσουμε. Αυτό βέβαια πρέπει να αποτελεί την εξαίρεση και όχι τον κανόνα.
Τοξόπλασμα, λιστέρια, σαλμονέλα… Ποια τρόφιμα και γεύματα πρέπει να διαγράψω για τους επόμενους εννέα μήνες από το διαιτολόγιό μου;
Αυτό που πρέπει να αποφεύγετε είναι το ωμό κρέας, το αυγό και το ψάρι, καθώς επίσης και τροφές που τα περιέχουν, όπως το σούσι, το καρπάτσιο, τον καπνιστό σολομό, τη μαγιονέζα. Επίσης, μείνετε μακριά από επιδόρπια όπως μους σοκολά και τιραμισού (που περιέχουν ωμό αυγό). Αποφύγετε τα έτοιμα σάντουιτς (που συχνά περιέχουν σαλάτα και μαγιονέζα), αλλά και τις έτοιμες κομμένες σαλάτες σε σακούλες (ένα παράδεισος για τη λιστέρια).
Από τότε που έμεινα έγκυος δεν θέλω να τρώω καθόλου κρέας. Μήπως, πάρα την απέχθειά μου, πρέπει να πιέσω τον εαυτό μου;
Είναι συχνό φαινόμενο, ιδιαίτερα τους πρώτους μήνες της εγκυμοσύνης, να νιώθουμε απέχθεια για διάφορες τροφές (κρέας, ψάρι, αυγό). Σε αυτές τις περιπτώσεις όμως πρέπει να φροντίσουμε να τρώμε πλούσια σε σίδηρο δημητριακά, όπως σιτάρι, κεχρί, καλαμπόκι, βρόμη, κριθάρι. Πολύ καλά απορροφά ο οργανισμός το σίδηρο όταν αυτός συνοδεύεται από βιταμίνη C (πώς σας φαίνεται ένα ριζότο λαχανικών με ακατέργαστο ρύζι συνοδευόμενο από ένα ποτήρι φυσικό χυμό πορτοκάλι;). Όταν η τιμή του σιδήρου πέσει πολύ, είναι σημαντικό να απευθυνθείτε στο γυναικολόγο σας γιατί ίσως χρειάζεται να πάρετε κάποιο συμπλήρωμα. Είναι πολύ πιθανό η όρεξη για κρέας να επανέλθει μετά την 20ή εβδομάδα της κύησης. Σε αυτή την περίπτωση προτιμήστε το μοσχαρίσιο κρέας, ιδανικά βιολογικής εκτροφής.
Ποια ψάρια να προτιμήσω;
Τα περισσότερα φρέσκα ψάρια είναι πολύτιμα για μας και το μωρό μας. Ιδανικό γεύμα θεωρείται το άπαχο φιλέτο, για παράδειγμα του μπακαλιάρου, που, εκτός από υπέροχη γεύση, μας προσφέρει μια επιπλέον δόση ιωδίου. Προτιμότερο είναι να αποφεύγουμε ψάρια όπως τον τόνο και το σολομό, γιατί θεωρούνται ιδιαίτερα λιπαρά, ενώ έχει διαπιστωθεί ότι συχνά περιέχουν μεγάλες ποσότητες υδραργύρου. Αν δυσκολεύεστε να βρείτε πραγματικά φρέσκο ψάρι, προτιμήστε το «επώνυμο» κατεψυγμένο, που είναι αρκετά νόστιμο και σίγουρα πιο ασφαλές. Τα φρέσκα, ωμά θαλασσινά είναι ενδεχομένως επικίνδυνα, επειδή μπορεί να περιέχουν παράσιτα, γι’ αυτό καλύτερα να τα αποφεύγετε.
Το πρωί μού είναι αδύνατον να ξυπνήσω αν δεν πιω καφέ. Μήπως η καφεΐνη βλάπτει το μωρό μου;
Μία έως δύο κούπες γαλλικό καφέ (φίλτρου) ή μαύρο τσάι την ημέρα βρίσκονται στα επιτρεπτά όρια. Όχι παραπάνω, μιας και το κυκλοφορικό της εγκύου δουλεύει ήδη στο μάξιμουμ. Καλό είναι να αποφύγουμε εντελώς τον στιγμιαίο καφέ, ενώ αν μας αρέσει ο ελληνικός θα πρέπει να αρκεστούμε σε ένα μονό την ημέρα.
Με τη συνεργασία του Γεώργιου Μπαγετάκου (μαιευτήρας-γυναικολόγος).