Είναι φυσικό να παρατηρούμε πολλά παιδιά να δημιουργούν φανταστικά σενάρια στο μυαλό τους παίζοντας. Το χαρακτηριστικό αυτό είναι μέρος της ανάπτυξής τους και μάλιστα απαραίτητο αφού η φαντασία ενθαρρύνει τη δημιουργικότητα και, μεταξύ άλλων, τα βοηθά να ξεπεράσουν τυχόν φόβους. Μέσω αυτής, τα παιδιά αποκτούν επίσης νέες δεξιότητες που αργότερα τους βοηθούν να διαχειριστούν δύσκολες καταστάσεις που καλούνται να αντιμετωπίσουν στη ζωή.
Στην πραγματικότητα, όλοι ονειρευόμαστε κάποια στιγμή. Μερικές φορές χρησιμοποιούμε τη φαντασία μας για να οραματιστούμε πώς θα είναι το μέλλον μας. Άλλες φορές παρασυρόμαστε από την πλοκή ενός καλού βιβλίου ή της αγαπημένης μας ταινίας. Υπάρχουν διάφοροι τρόποι με τους οποίους τα παιδιά και οι ενήλικες ξεφεύγουν από την πραγματικότητα για σύντομα χρονικά διαστήματα και αυτό δεν αποτελεί κίνδυνο. Ωστόσο, όταν αυτή η κατάσταση είναι έντονη και μόνιμη είναι ανησυχητική και πρέπει να αντιμετωπιστεί.
Διαβάστε επίσης: Παιδί: Πώς να του διδάξετε την αυτορρύθμιση
Τι είναι η υπερβολική ονειροπόληση στα παιδιά
Ο όρος «Μη Προσαρμοστική Ονειροπόληση» προτάθηκε το 2002 από τον ψυχολόγο Έλι Σόμερ. Αναφέρεται στη συχνή και έντονη βύθιση ενός ατόμου σε ονειροπολήσεις και φαντασιώσεις, η οποία εμποδίζει την καθημερινή του λειτουργία.
Αφορά άτομα όλων των ηλικιών και, πολύ συχνά, ξεκινά από την παιδική ηλικία. Όπως είπαμε, δεν είναι απλά μια «αθώα» ονειροπόληση της στιγμής. Τα κύρια χαρακτηριστικά της είναι:
Η μεγάλη διάρκεια
Όλα τα παιδιά είναι δημιουργικά και ευφάνταστα και χρησιμοποιούν το συμβολικό παιχνίδι ως μια μορφή ψυχαγωγίας και μάθησης και αυτό, όπως προαναφέρθηκε, είναι απολύτως υγιές. Όμως, σε αυτή την περίπτωση, η ονειροπόληση είναι πολύ συχνή και καταλαμβάνει περισσότερο από το 50% του συνολικού χρόνου του ατόμου.
Ως εκ τούτου, το παιδί μπορεί να χάσει πολύτιμο χρόνο που θα πέρναγε με την οικογένεια, με φίλους και σε ποικίλες δημιουργικές δραστηριότητες.
Η επί τούτου αναζήτηση του ονείρου
Οι άνθρωποι τείνουν να ονειροπολούν, ειδικά όταν εκτελούν αυτόματες εργασίες που «απελευθερώνουν» τις ανώτερες εγκεφαλικές λειτουργίες. Για παράδειγμα, όταν κάνουν μπάνιο, μαζεύουν παιχνίδια ή περπατούν στο δρόμο, δεν είναι σπάνιο τα παιδιά να… πετούν στα σύννεφα και να είναι χαμένα στις δικές τους σκέψεις.
Αντίθετα, όταν μιλάμε για υπερβολική ονειροπόληση, υπάρχει μια σκόπιμη προσπάθεια να δημιουργηθούν εκείνες οι καταστάσεις που ευνοούν το όνειρο. Για παράδειγμα, τα παιδιά επιδιώκουν να μείνουν μόνα τους, να κάνουν βόλτες ή να ακούν μουσική για να δημιουργήσουν και να καλλιεργήσουν σενάρια και φανταστικές ιστορίες.
Είναι μια έντονη, συναρπαστική, εξ’ ου και εθιστική, εμπειρία
Όταν φαντάζονται, τα εν λόγω παιδιά εμπλέκουν όλες τους τις αισθήσεις και βυθίζονται στη διανοητική αφήγηση. Με αυτόν τον τρόπο βιώνουν τα όνειρά τους σαν ζωντανά. Επιπλέον, μπορούν να δεθούν συναισθηματικά με τους χαρακτήρες τους και να κάνουν μορφασμούς, χειρονομίες ή να μιλούν ενώ ονειροπολούν.
Αυτή η ευφάνταστη νοητική δραστηριότητα μπορεί να γίνει ένα είδος εθισμού, που σημαίνει ότι το παιδί θέλει και χρειάζεται να δραπετεύει συχνά στο φανταστικό του κόσμο. Όταν δεν μπορεί να το κάνει ή όταν κάποιο εξωτερικό στοιχείο διακόπτει την ονειροπόλησή του, αναστατώνεται. Στη συνέχεια, προσπαθεί να επιστρέψει σε αυτό που έκανε το συντομότερο δυνατό.
Παρεμβαίνει στην καθημερινή λειτουργία
Το πιο ξεκάθαρο σημάδι ότι η υπερβολική ονειροπόληση στα παιδιά γίνεται πρόβλημα είναι όταν τα εμποδίζει να λειτουργήσουν φυσιολογικά στην καθημερινότητά τους. Για παράδειγμα, μπορεί να παρουσιάσουν προβλήματα προσοχής και συγκέντρωσης που επηρεάζουν τη σχολική απόδοση. Επίσης, μπορεί να τείνουν να αναβάλλουν όλες τις εργασίες τους.
Πώς να παρέμβουμε
Εάν διαπιστώσετε ότι το παιδί εμφανίζει τα παραπάνω σημάδια, είναι σημαντικό να καταλάβετε το γιατί καταφεύγει στην υπερβολική ονειροπόληση. Γενικά, αυτός είναι ένας μηχανισμός που χρησιμοποιείται για την αποφυγή μιας πραγματικότητας που μπορεί να είναι επώδυνη ή πολύ προκλητική. Μπορεί να είναι πιο παρούσα σε ντροπαλά παιδιά και σε παιδιά με κοινωνικές δυσκολίες ή υπερβολικό άγχος. Σε ακραίες περιπτώσεις, έχει επίσης συνδεθεί με κακοποίηση ή παραμέληση.
Επομένως, θα πρέπει να εντοπιστούν τα αίτια για να μπορέσετε να παρέμβετε κατάλληλα. Γενικά, μονάχα η ψυχοθεραπεία μπορεί να βοηθήσει στην ανακούφιση των συμπτωμάτων. Η παρέμβαση του ειδικού στοχεύει στην επανασύνδεση του παιδιού με την πραγματικότητά του και τη συμμετοχή του σε αυτήν ελέγχοντας το χρόνο και πυροδοτώντας ερεθίσματα, βελτιώνοντας τις συνήθειές του και καθιερώνοντας δραστηριότητες ευθυγραμμισμένες με τα ενδιαφέροντά του.
Σε κάθε περίπτωση λοιπόν, είναι σημαντικό να συμβουλευτείτε έναν ειδικό που μπορεί να εντοπίσει την προέλευση της υπερβολικής ονειροπόλησης και να σας καθοδηγήσει κατάλληλα.