Η ηθική ανάπτυξη (moral development) αναφέρεται στη διαδικασία με την οποία τα άτομα κατανοούν, διαμορφώνουν και εφαρμόζουν αξίες, κανόνες και πρότυπα στη ζωή τους. Περιλαμβάνει τις αλλαγές στην ικανότητα των ανθρώπων να διακρίνουν το σωστό από το λάθος και να παίρνουν αποφάσεις που αντικατοπτρίζουν αυτές τις αξίες.

Η ηθική ανάπτυξη δεν αφορά μόνο το τι θεωρεί κάποιος σωστό ή λάθος, αλλά και γιατί πιστεύει ότι κάτι είναι σωστό ή λάθος και ποια είναι τα κίνητρα που οδηγούν στις αποφάσεις του. Ψυχολόγοι και παιδοψυχολόγοι, όπως ο Λόρενς Κόλμπεργκ, έχουν αναπτύξει θεωρίες που εξηγούν τα στάδια της ηθικής ανάπτυξης, από τη στιγμή που τα παιδιά αρχίζουν να κατανοούν τις συνέπειες των πράξεών τους, μέχρι την ικανότητα να σκέφτονται και να δρουν με βάση υψηλότερες ηθικές αρχές και κοινωνικές αξίες.

Διαβάστε επίσης: Πόσο επικίνδυνα είναι τα skincare trends στην εφηβεία;

Η ηθική ανάπτυξη περιλαμβάνει επίσης τις ατομικές και κοινωνικές επιδράσεις που επηρεάζουν τις πεποιθήσεις, όπως το σχολείο, οι φίλοι και η κοινωνία γενικότερα.

Χωρίς να το συνειδητοποιούν, οι γονείς χρησιμοποιούν την ανάπτυξη της ηθικής σκέψης για να πάρουν αποφάσεις σχετικά με τα παιδιά τους. Κάποια στιγμή, τα εμπιστευόμαστε να πάνε με τα πόδια ή με το ποδήλατο στο σχολείο, να κάνουν τα μαθήματά τους χωρίς να τα ελέγχουμε ή να μένουν έξω λίγο πιο αργά με τους φίλους τους το Σαββατοκύριακο. Όσο περισσότερο τα παιδιά αποδεικνύουν ότι είναι υπεύθυνα και αξιόπιστα, τόσο περισσότερα προνόμια τους δίνουμε.

Η ηθική ανάπτυξη δεν επιταχύνεται, ωστόσο μπορεί να υποστηριχθεί

Όπως συμβαίνει με άλλες θεωρίες ανάπτυξης, οι γονείς μπορεί να προσπαθήσουν να επιταχύνουν τη διαδικασία. Τα παιδιά όμως περνούν από μόνα τους από διάφορα στάδια καθώς μεγαλώνουν και μαθαίνουν σιγά σιγά από τα λάθη τους. Είναι προτιμότερο οι γονείς να μην παρεμβαίνουν αμέσως για να λύσουν εκείνοι πάντοτε τα προβλήματα των παιδιών. Ανεξάρτητα από το ηθικό δίλημμα, τα παιδιά χρειάζεται να έχουν την ευκαιρία να αξιολογήσουν τη συμπεριφορά τους και το αξιακό τους σύστημα. Κατά την αντιμετώπιση βέβαια δύσκολων ζητημάτων, θα πρέπει απαραίτητα να δίνεται προτεραιότητα στην ασφάλεια του παιδιού.

Όπως υποστηρίζουν οι ειδικοί, τα παιδιά περνούν μια φάση που ανταποκρίνονται σε καταστάσεις με βάση τους κανόνες και τις συνέπειες που τα περιβάλλουν, οι οποίες καθορίζουν το σωστό και το λάθος. Οι γονείς μπορούν να βοηθήσουν θέτοντας σαφείς και συνοπτικούς κανόνες και εφαρμόζοντας τις αντίστοιχες συνέπειες. Τα παιδιά ανταποκρίνονται καλύτερα όταν γνωρίζουν ποια θα είναι η αντίδραση των γονιών τους σε ό,τι κάνουν.

Μεγαλώνοντας, επικεντρώνονται στην συμμόρφωση με την ομάδα των συνομηλίκων τους, υιοθετούν το αίσθημα της ευθύνης του κύκλου τους, τις απόψεις για τον κόσμο και πώς θα συμπεριφέρονται το ένα στο άλλο, πράγμα που σημαίνει ότι η ομάδα των συνομηλίκων έχει ισχυρή επιρροή στη σκέψη και την ηθική ανάπτυξη του κάθε παιδιού. Οι γονείς σε αυτή τη φάση είναι ωφέλιμο να είναι κοντά στο παιδί και να παρατηρούν τις δραστηριότητές του με τους γύρω του, εξηγώντας τη διαφορά ανάμεσα στις αξίες της οικογένειας και εκείνες των συνομηλίκων όπου χρειάζεται.

Αφού πλέον ενηλικιωθούν, τα άτομα αρχίζουν να βλέπουν την ηθική ως μια ευθύνη προς την κοινωνία. Η υποστήριξη της επιθυμίας του παιδιού να αλλάξει τον τρόπο με τον οποίο αλληλεπιδρά με την κοινωνία και τους κανόνες μιας κοινότητας είναι σημαντική.

Σε κάθε περίπτωση, το να δίνει ο γονιός το καλό παράδειγμα, να εξηγεί γιατί παίρνει συγκεκριμένες αποφάσεις και να ενθαρρύνει την ανεξάρτητη σκέψη, όλα αποτελούν αποτελεσματικούς τρόπους με τους οποίους μπορεί να υποστηρίξει την ηθική ανάπτυξη του παιδιού του.