Σας το έχει πει η μαμά σας, η κολλητή σας και ο γυναικολόγος σας: Το στρες, το άγχος και ο πανικός είναι τα χειρότερα συναισθήματα που μπορεί να νιώσει μια έγκυος, γιατί δεν χαλούν μόνο την ψυχολογία της, αλλά επηρεάζουν αρνητικά το έμβρυο και την εξέλιξη της εγκυμοσύνης. Τι να κάνετε όμως που η καθημερινότητα είναι δύσκολη, η αγωνία σας για τις τεράστιες αλλαγές που θα φέρει αυτό το μωρό στη ζωή σας μεγάλη και οι δυνατότητες για χαλάρωση ελάχιστες; Εκμεταλλευτείτε το πιο απλό, προσιτό και διασκεδαστικό «όπλο» ενάντια στο στρες, τη μουσική. Έρευνες έχουν δείξει ότι η επιλογή της κατάλληλης μουσικής μπορεί να μειώσει σημαντικά τα επίπεδα των ορμονών του στρες όχι μόνο στη μέλλουσα μητέρα αλλά και στο μωρό της, με αποτελέσματα ευεργετικά και για τους δύο. Πριν από μερικά χρόνια ερευνητές δημοσίευσαν τα αποτελέσματα της μελέτης τους σχετικά με την επίδραση της μουσικής στο έμβρυο στην έγκριτη Αμερικανική Επιθεώρηση Μαιευτικής και Γυναικολογίας. Για την εκπόνησή της εισήγαγαν μικροσκοπικά μικρόφωνα μέσα στη μήτρα εγκύων γυναικών, κοντά στο κεφάλι των εμβρύων, ώστε να καταγράψουν τους ήχους έτσι όπως φτάνουν στα αυτιά τους. Έτσι ανακάλυψαν ότι μέσα στη μήτρα κυριαρχεί ένας ρυθμικός ήχος σαν αυτόν που κάνει το νερό όταν κινείται αργά, αναμεμειγμένος με τον υπόκωφο θόρυβο που κάνει ο αέρας καθώς διασχίζει το γαστρεντερικό σύστημα της μητέρας. Το αποτέλεσμα είναι ένας παλμικός ήχος όπου δεσπόζει το άκουσμα του καρδιακού παλμού της εγκύου και φτάνει στα αυτιά του μωρού με ένταση 85-95 ντεσιμπέλ. Οι εξωτερικοί ήχοι στο μεγαλύτερο μέρος τους φτάνουν σε αυτό το περιβάλλον πολύ εξασθενημένοι, αφού χρειάζεται να διαπεράσουν τα «εμπόδια» των κοιλιακών τοιχωμάτων και του αμνιακού υγρού, όμως το έμβρυο μπορεί να τους ακούσει αρκετά καλά και μάλιστα όχι μόνο μέσω της ακοής του αλλά και χάρη στις ταλαντώσεις που προκαλούν στα οστά του. Δεκάδες παρόμοιες έρευνες έχουν δείξει ότι με τον έναν ή τον άλλον τρόπο το έμβρυο έχει την ικανότητα να προσλαμβάνει ηχητικά ερεθίσματα. Και μάλιστα, όσο μεγαλύτερη είναι η εναλλαγή συχνοτήτων και ρυθμών στο περιβάλλον του, τόσο πιο ισχυρή είναι η επιρροή αυτών των ακουσμάτων στην ανάπτυξη του εγκεφάλου του.
Όταν η μουσική θεραπεύει
Η μουσικοθεραπεία είναι μια μορφή δημιουργικής ψυχοθεραπείας που χρησιμοποιεί τη μουσική και τους ήχους για να βοηθήσει τα άτομα να εκφράσουν και να επεξεργαστούν συναισθήματα, να διευρύνουν τις εμπειρίες και την αυτογνωσία τους, να βελτιώσουν την κοινωνικότητά τους και να αξιοποιήσουν τη δημιουργικότητά τους. Πολλές επιστημονικές έρευνες αποδεικνύουν ότι είναι ιδιαίτερα ευεργετική για τις γυναίκες σε κατάσταση εγκυμοσύνης, καθώς βοηθάει τη μέλλουσα μητέρα στην καλύτερη ψυχολογική προετοιμασία προς τη γέννα και τη μητρότητα προσφέροντας υποστήριξη και εκτόνωση της έντασης, συνδυάζοντας πάντα και τα οφέλη της επιλεγμένης μουσικής ακρόασης για το ίδιο το έμβρυο και την ανάπτυξή του. Συγκεκριμένα, η μουσικοθεραπεία στην εγκυμοσύνη (και στη λοχεία) λειτουργεί ως:
·Υποστηρικτική θεραπεία όταν η γυναίκα νιώθει την ανάγκη να εκτονώσει την ψυχική ένταση.
·Εργαλείο εξερεύνησης των συναισθημάτων που σχετίζονται με την εγκυμοσύνη.
·Μέσο αντιμετώπισης των αλλαγών που επιφέρει η εγκυμοσύνη και η γέννα στη ζωή μιας γυναίκας.
·Μέσο αντιμετώπισης των ψυχοσωματικών συμπτωμάτων που σχετίζονται με το άγχος της εγκυμοσύνης.
Παράλληλα, συμβάλλει στην καλύτερη ανάπτυξη του εμβρύου, αλλά και στην υποστήριξη των γυναικών που παρουσιάζουν επιλόχεια κατάθλιψη.
Συνήθως απαιτούνται περίπου 6-10 συνεδρίες κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης (με συχνότητα μία φορά κάθε δύο εβδομάδες) και συνιστάται περισσότερο σε γυναίκες στο 2ο ή 3ο τρίμηνο της κύησης.
Μόνη στο σπίτι
Η μουσικοθεραπεία γίνεται πάντα οργανωμένα και με τη συμμετοχή ειδικευμένου θεραπευτή. Μπορείτε όμως να επωφεληθείτε από όσα έχει να σας προσφέρει η μουσική και μόνη σας στο σπίτι, εύκολα, ανέξοδα και με εντυπωσιακά αποτελέσματα.
-Αφιερώστε τουλάχιστον μισή ώρα κάθε μέρα στο να απολαμβάνετε τη μουσική, την ηρεμία και την επικοινωνία με το μωρό σας. Καθίστε αναπαυτικά σε έναν άνετο, φωτεινό και τακτοποιημένο χώρο και ακούστε οποιοδήποτε είδος μουσικής σας κάνει να νιώθετε όμορφα. Εμείς σας προτείνουμε κάποια συγκεκριμένα κομμάτια κλασικής/ ορχηστρικής μουσικής που έχει αποδειχτεί μέσα από μελέτες και έρευνες ότι επηρεάζουν θετικά τη διάθεση και τα συναισθήματά μας. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι μόνο αυτά πρέπει να ακούτε -κυρίως εάν δεν σας ευχαριστεί το συγκεκριμένο είδος μουσικής. Εάν μπορούσαμε να ορίσουμε έναν κανόνα, αυτός θα ήταν ότι ιδανική μουσική για τον καθένα είναι αυτή που μας κάνει να αισθανόμαστε καλά.
-Επειδή η μουσική μεταδίδεται στο μωρό μέσω ολόκληρου του σώματός σας, θα πρέπει να αποφύγετε τη χρήση ακουστικών. Αφήστε τον ήχο να ταξιδεύει στο χώρο σε μέτρια ένταση (ούτε πολύ σιγά ούτε πολύ δυνατά). Αν θέλετε να χρησιμοποιήσετε ακουστικά για να μην ενοχλείτε τους γύρω σας, μπορείτε να προμηθευτείτε στα καταστήματα ειδών για εγκύους και μωρά ένα σετ ακουστικών για το μωρό σας που τοποθετούνται στην κοιλιά. Θα διαπιστώσετε ότι μετά από μερικά λεπτά ακρόασης το μωρό αρχίζει να αντιδρά στον ήχο.
-Αν είστε έγκυος και ταυτόχρονα εργάζεστε ή έχετε ήδη κι άλλα παιδιά, πιθανότατα ο χρόνος που μπορείτε να διαθέσετε για τέτοιου είδους ασκήσεις είναι ελάχιστος. Ωστόσο, μπορείτε να ακούσετε τη μουσική σας στο αυτοκίνητο καθώς πηγαίνετε στο γραφείο, στο μετρό, περιμένοντας στην αίθουσα αναμονή του γυναικολόγου σας ή ακόμα και στο μπάνιο.
Με τη συνεργασία της Ευαγγελίας Παπανικολάου (MA, Msc, FAMI μουσικοθεραπεύτρια-ψυχοθεραπεύτρια GIM, πρόεδρος του Ελληνικού Συλλόγου Μουσικοθεραπευτών / ΕΣΠΕΜ, www.musictherapy.gr).