Η επιλόχειος κατάθλιψη είναι ένα πολύ σοβαρό ζήτημα που σχετίζεται με τη μητρότητα. Διαταραχές της διάθεσης κατά την εγκυμοσύνη επηρεάζουν σχεδόν μία στις πέντε γυναίκες. Για χρόνια θεωρούνταν υποτιμημένες ή εξηγούνταν μόνο μέσω ορμονικών ή ψυχολογικών αλλαγών. Σήμερα όμως, γνωρίζουμε ότι συνδέονται και με συγκεκριμένες αλλαγές στο ανοσοποιητικό σύστημα και τη λειτουργία του εγκεφάλου.
Μάλιστα, δύο πρόσφατες αμερικανικές μελέτες ανοίγουν τον δρόμο για βαθύτερη κατανόηση και ίσως πιο έγκαιρο εντοπισμό της, αποκαλύπτοντας σύνδεση μεταξύ των προγεννητικών διαταραχών της διάθεσης και μεταβολών στο ανοσοποιητικό και τον εγκέφαλο.
Διαβάστε επίσης: Μελλοντικοί γονείς: Πώς να διαχειριστείτε το άγχος της εγκυμοσύνης;
Ποια τα ευρήματα των ερευνών για την επιλόχειο κατάθλιψη;
Στην πρώτη μελέτη, που δημοσιεύτηκε από ερευνητές του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνια στο Σαν Φρανσίσκο, 115 έγκυες γυναίκες παρακολουθήθηκαν για να αξιολογηθεί η ψυχική και βιολογική τους κατάσταση.
Οι επιστήμονες διαπίστωσαν ότι οι γυναίκες που εμφάνιζαν αγχώδεις ή καταθλιπτικές διαταραχές παρουσίαζαν σημαντικές διαφοροποιήσεις τόσο στη λειτουργία του εγκεφάλου όσο και στο ανοσοποιητικό τους προφίλ. Πιο συγκεκριμένα, οι γυναίκες με συμπτώματα άγχους ή στρες εμφάνιζαν αυξημένη δραστηριότητα στην περιοχή του εγκεφάλου που ονομάζεται αμυγδαλή, έναν κρίσιμο κόμβο για την επεξεργασία των συναισθημάτων. Επίσης, στις γυναίκες με σημάδια κατάθλιψης παρατηρήθηκαν αυξημένα επίπεδα φλεγμονωδών δεικτών στο αίμα.
Τα ευρήματα αυτά υποδηλώνουν ότι οι διαταραχές διάθεσης κατά την κύηση ενδέχεται να σχετίζονται με συγκεκριμένες ανοσολογικές ανισορροπίες και όχι μόνο με ψυχολογικούς παράγοντες.
Εξέταση αίματος: Μπορεί να είναι εργαλείο για καλύτερη ανίχνευση της προγεννητικής κατάθλιψης;
Η δεύτερη μελέτη, που πραγματοποιήθηκε από το Πανεπιστήμιο της Βόρειας Καρολίνας, ενισχύει περαιτέρω τη βιολογική αυτή υπόθεση. Οι ερευνητές ανέλυσαν τα γενετικά και ανοσολογικά προφίλ περισσότερων από 100 εγκύων γυναικών και εντόπισαν μια υποομάδα που εμφάνιζε ιδιαίτερους φλεγμονώδεις δείκτες.
Οι γυναίκες αυτές (στην πλειοψηφία τους προερχόμενες από εθνοτικές μειονότητες και εκτεθειμένες σε υψηλό κοινωνικό στρες), παρουσίαζαν αυξημένα επίπεδα ιντερφερονών και άλλων προφλεγμονωδών μορίων, τα οποία συνδέονται συχνά με καταθλιπτικά επεισόδια.
Παρόμοιες φλεγμονώδεις αποκρίσεις έχουν καταγραφεί στο παρελθόν σε περιπτώσεις κατάθλιψης ανθεκτικής στη θεραπεία σε ενήλικες. Η διαπίστωσή τους κατά την εγκυμοσύνη θα μπορούσε να οδηγήσει στην ανάπτυξη πιο αξιόπιστων εργαλείων εντοπισμού, όπως μια απλή εξέταση αίματος, για την αναγνώριση των γυναικών που διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο.
Έγκαιρος εντοπισμός: H συμβολή της τεχνητής νοημοσύνης
Ερευνητές από το νοσοκομειακό κέντρο Mass General Brigham, ένα από τα μεγαλύτερα δίκτυα παροχής υγειονομικής περίθαλψης στις Ηνωμένες Πολιτείες, ανέπτυξαν ένα μοντέλο μηχανικής μάθησης, ικανό να εκτιμά τον κίνδυνο εμφάνισης επιλόχειας κατάθλιψης (ΕΠΚ) χρησιμοποιώντας κλινικά και δημογραφικά δεδομένα που είναι ήδη διαθέσιμα στον ιατρικό φάκελο τη στιγμή του τοκετού.
Το μοντέλο εκπαιδεύτηκε με δεδομένα από περισσότερες από 29.000 γυναίκες και έδειξε υψηλή ακρίβεια στην αναγνώριση των γυναικών που διατρέχουν κίνδυνο — ακόμη και σε περιπτώσεις χωρίς προηγούμενο ψυχιατρικό ιστορικό. Συγκεκριμένα, κατάφερε να αποκλείσει την εμφάνιση ΕΠΚ στο 90% των περιπτώσεων και να εντοπίσει ως «υψηλού κινδύνου» περίπου το 30% των γυναικών που τελικά ανέπτυξαν κατάθλιψη.
Η ενσωμάτωσή του στην κλινική πράξη θα μπορούσε να επιτρέψει τον έγκαιρο εντοπισμό των γυναικών που χρειάζονται υποστήριξη μετά τον τοκετό και να συμβάλει σε μια πιο στοχευμένη και αποτελεσματική πρόληψη της επιλόχειας κατάθλιψης. Ωστόσο, όπως και οι οι δύο αμερικανικές μελέτες, που αναδεικνύουν τον κεντρικό ρόλο του ανοσοποιητικού συστήματος στην ψυχική υγεία των εγκύων, απαιτούν περεταίρω έρευνα, σύμφωνα με τους ειδικούς.
Τα νέα αυτά ευρήματα ενδέχεται να φέρουν σημαντικές αλλαγές και βαθύτερη κατανόηση των βιολογικών μηχανισμών, ανοίγοντας τον δρόμο για πιο στοχευμένες και εξατομικευμένες θεραπευτικές προσεγγίσεις και προσφέροντας στις μέλλουσες μητέρες την υποστήριξη που πραγματικά αξίζουν.
