Υπάρχουν παιδιά που δεν λαχταρούν το παιχνίδι;

Η σημασία του παιχνιδιού για την ανάπτυξη των παιδιών έχει μελετηθεί και αναγνωριστεί εδώ και πάρα πολλά χρόνια, γι’ αυτό και το δικαίωμα των παιδιών στο παιχνίδι υποστηρίζεται από επιστήμονες διάφορων ειδικοτήτων.  

Άλλωστε τα οφέλη του παιχνιδιού είναι πολλαπλά και θετικά στη σωματική και ψυχική υγεία του παιδιού, στις κοινωνικές και κινητικές του δεξιότητες, στη δημιουργικότητα, την ευελιξία σκέψης, τη συμβολική και μεταφορική σκέψη και την ικανότητα επίλυσης προβλημάτων.

Διαβάστε επίσης: Παιδί: Συμπεριφορές που δεν πρέπει να αγνοείτε

Αφήνουμε τα παιδιά να παίξουν 

Παρόλο που το παιχνίδι είναι μια σύνθετη και πολύπλευρη διεργασία, εντούτοις είναι μια αυθόρμητη και φυσική συμπεριφορά για το παιδί, με εσωτερικό κίνητρο, που προκαλεί αισθήματα χαράς, ευχαρίστησης, ικανοποίησης και έχει βασικό χαρακτηριστικό τη φαντασία. Αυτό που θα πρέπει να έχουμε υπόψη μας όμως είναι ότι για να θεωρηθεί παιχνίδι μια δραστηριότητα πρέπει να αποτελεί ελεύθερη επιλογή του παιδιού, να έχει νόημα για το ίδιο, και όχι να είναι κατευθυνόμενο από τους ενήλικες. Στο παιχνίδι είναι σημαντική η διαδικασία και όχι το αποτέλεσμα.  

 Επιλέγουμε 

Το θέατρο, τα παιχνίδια με ρόλους, το κουκλοθέατρο, το θέατρο σκιών κ.λπ., όπου τα παιδιά φτιάχνουν ιστορίες με τη φαντασία τους και μπαίνουν στη διαδικασία δημιουργίας με στόχο να διασκεδάσουν τα ίδια και οι φίλοι τους.  

Μπογιές ζωγραφικής, πλαστελίνες, υλικά κατασκευών, μαγειρική, χαρτοκοπτική κ.λπ., που απαιτούν από τα παιδιά να χρησιμοποιήσουν τα χέρια τους, να λερωθούν και να δημιουργήσουν. Δυστυχώς, πολλές φορές οι ενήλικες αποφεύγουμε να δίνουμε στα παιδιά τέτοια παιχνίδια επειδή φοβόμαστε ότι θα λερώσουν, αλλά αυτό είναι ένα μεγάλο λάθος που κάνουμε γιατί όλα τα παιχνίδια αυτής της κατηγορίας υποκαθιστούν την επαφή με τη φύση και το παιχνίδι στον δρόμο που στερούνται τα παιδιά στις ημέρες μας και τα βοηθούν να διοχετεύσουν τη δημιουργικότητα και την ενέργειά τους σε ουσιαστικές ασχολίες. 

Αινίγματα, παζλ και άλλες δραστηριότητες που απαιτούν σκέψη και προσπάθεια επίλυσης προβλημάτων. Αυτά οδηγούν τα παιδιά να αναπτύξουν τις νοητικές λειτουργίες που θα χρειαστούν και ως ενήλικες, καθώς πρέπει να παρατηρήσουν, να συσχετίσουν, να διακρίνουν, να πάρουν αποφάσεις και να δοκιμάσουν ώστε να φτάσουν με υπομονή και επιμονή στο αποτέλεσμα.  

Επιτραπέζια, γιατί πέρα από τις γνώσεις, που μπορεί να αποκομίσουν τα παιδιά, την επικοινωνία και την κοινωνικότητα που τα βοηθούν να ενισχύσουν και τους κανόνες που μαθαίνουν να σέβονται, το σημαντικό είναι ότι σε αυτά τα παιχνίδια κερδίζει κανείς ανάλογα με τις ικανότητες, τη στρατηγική και τις δεξιότητές του. Επιβραβεύεται ο καλύτερος και όχι ο πιο δόλιος ή αυτός που διαθέτει τα καλύτερα όπλα. 

 Παιχνίδια όπως τα λούτρινα αρκουδάκια και ζωάκια φέρνουν τα παιδιά πιο κοντά σε πλάσματα πραγματικά που βρίσκονται γύρω τους στη φύση. Συχνά τα παιδιά δημιουργούν μια ιδιαίτερη σχέση με αυτά τα παιχνίδια και δένονται μαζί τους, βρίσκουν κατ’ αυτόν τον τρόπο έναν πιστό φίλο, ενώ οι μεγάλοι μαθαίνουμε μέσα από τις κουβέντες τους και τα παιχνίδια τους τις σκέψεις, του παιδιού μας. Από την άλλη πλευρά, το ίδιο το παιδί μαθαίνει να είναι υπεύθυνο, να φροντίζει κάποιον άλλον πιο αδύναμο από τον ίδιο και να μοιράζεται μαζί του τα πάντα.  

 Η σημασία του παιχνιδιού 

Καθώς είναι ο τρόπος που έχουν τα παιδιά για να ξεφεύγουν από την καθημερινότητα, την πίεση του διαβάσματος και να χαλαρώνουν, το παιχνίδι τούς προσφέρει ευχαρίστηση, διασκέδαση και χαρά. Όμως εκτός από το να λειτουργεί ως τρόπος εκτόνωσης και πηγή ευχαρίστησης, παίζει τελικά πολύ σημαντικότερο ρόλο στη ζωή ενός παιδιού, καθώς μέσα από μια διασκεδαστική οδό, του μεταδίδει γνώσεις, του μαθαίνει θεσπισμένους κανόνες και αξίες, αλλά και –κατά περίπτωση– το ωθεί στο να χρησιμοποιεί τα χέρια του, το σώμα του, τα ταλέντα, το μυαλό, τις ικανότητες, τις δεξιότητες και την εφευρετικότητά του. Από την άλλη πλευρά, του τονώνει την αυτοπεποίθηση όταν γεύεται τη νίκη, αλλά το μαθαίνει και να αποδέχεται την ήττα. Επίσης, τα ομαδικά, συλλογικά παιχνίδια βάζουν τα παιδιά σε μια επικοινωνιακή διαδικασία με το περιβάλλον τους και τα μαθαίνουν να λειτουργούν σε μια ομάδα ή ένα κοινωνικό σύνολο, σεβόμενα κανόνες και αναλαμβάνοντας έναν συγκεκριμένο ρόλο. Από την άλλη πλευρά, παίζοντας επιτραπέζια, κατασκευές, παζλ, παιχνίδια φαντασίας ή σε εξωτερικό χώρο (π.χ., κρυφτό, μήλα), τα αδέλφια ή οι παρέες δεν κάθονται μπροστά στην τηλεόραση ή τον υπολογιστή που τους απομονώνουν, αλλά ασχολούνται με μια δραστηριότητα που τα βοηθά να επικοινωνήσουν. 

 Ευχαριστούμε για τη συνεργασία την κα Ελευθερία Μπερδέκλη, ψυχολόγο.